- GS.NGND Đinh Gia Khánh (1924 - 2003) thuộc thế hệ. - “vàng” các nhà khoa học đầu tiên “khai mở” và đặt nền móng cho các ngành khoa học xã hội nhân văn Việt Nam sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà được thành lập. - Thế hệ ấy có những tên tuổi khoa học chói sáng như Đặng Thai Mai, Cao Xuân Huy, Nguyễn Mạnh Tường, Hoàng Xuân Nhị, Đào Duy Anh. - Ông là người thầy của nhiều thế hệ các nhà khoa học nổi tiếng như: Bùi Duy Tân, Chu Xuân Diên, Nguyễn Lộc, Tô Ngọc Thanh, Nguyễn Xuân Kính. - Giới nghiên cứu khoa học và các học trò của ông kính trọng tài năng và yêu mến nhân cách con người của GS. - Đinh Gia Khánh đã gọi ông bằng những danh xưng: “Người Thầy của những khởi đầu”, “Người mở đường vào kho tàng văn hoá dân gian”, “Vị giáo sư kép” …. - Đinh Gia Khánh sinh ngày 15/12/1925, trong một gia đình nhà nho ở Ninh Bình, cụ thân sinh có nghề làm thuốc (Đông y).. - Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám bùng nổ, chàng thanh niên Đinh Gia Khánh ở tuổi mười tám đôi mươi bỏ dở việc học tại trường Luật đi theo cách mạng.. - Ông tham gia làm báo, dạy tiếng Anh cho học sinh phổ thông, sau đó dạy văn học Việt Nam cho trường trung cấp sư phạm.. - Năm 1956, ở tuổi ngoài ba mươi, Đinh Gia Khánh trở thành giảng viên đại học dạy văn học trung đại (lúc đó gọi là văn học cổ Việt Nam) và văn học dân gian tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội - một trong những trường đại học khoa học cơ bản đầu tiên và danh tiếng của Việt Nam. - Cùng với nhiều nhà khoa học khác, ông gánh trên vai trọng trách xây dựng nền móng của các ngành khoa học cũng như xây dựng diện mạo và uy tín của cơ sở đào tạo và nghiên cứu bậc đại học đầu tiên của chế độ mới.. - Đinh Gia Khánh là người nổi tiếng thông minh, uyên bác. - Điều đặc biệt là trong hoàn cảnh khó khăn về sách vở, thiếu thông tin khoa học thời bấy giờ, ông đã tự “khổ học” với tinh thần kiên trì và cần mẫn hiếm có, tự trang bị cho mình vốn kiến thức “thông kim bác cổ” trên các phương diện ngôn ngữ, văn học và văn hoá. - Tư cách nhà khoa học của GS. - Đinh Gia Khánh còn thể hiện ở ý thức không thỏa mãn với vốn tri thức đã có mà luôn cố. - Nhờ đó, ông đã vượt qua được những hạn chế có tính chất thời đại để trở thành một trong những học giả tiêu biểu cho tầng lớp trí thức Việt Nam - vừa có căn bản văn hóa phương Đông, văn hóa dân tộc vững chắc, sâu rộng, vừa tiếp thu được cặn kẽ những thành tựu đa dạng, phong phú của văn hóa, văn học phương Tây.. - Người ta gọi ông là “vị Giáo sư “kép”bởi ông là chuyên gia hàng đầu ở cả hai lĩnh vực văn học trung đại và văn hoá dân gian Việt Nam - một điều mà hiếm có nhà khoa học nào đạt được vị thế như vậy ở cả hai lĩnh vực chuyên sâu khác nhau…. - Để phục vụ cho công tác đào tạo tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, GS. - Đinh Gia Khánh đã chủ biên và viết những bộ giáo trình mà cho đến những năm đầu thế kỷ XXI này vẫn là những tượng đài sừng sững không thể thay thế như “Văn học dân gian Việt Nam”, “Văn học Việt Nam. - 88 Bản tin Đại học Quốc gia Hà Nội. - Với cuốn “Văn học Việt Nam thế kỉ X - nửa đầu thế kỉ XVIII”, lần đầu tiên có một bộ lịch sử văn học đề cập tới sự phát triển của thể loại văn học trung đại Việt Nam một cách có hệ thống. - đối với những người dạy - học văn học Việt Nam thời trung đại.. - Là người thầy và cũng là nhà nghiên cứu, GS. - Đinh Gia Khánh sớm nhận ra và coi trọng mối quan hệ mật thiết giữa công việc giảng dạy và nghiên cứu. - Trong những bài giảng của ông luôn có hàm lượng khoa học rất cao. - Những trang giáo trình ban đầu chỉ để phục vụ cho việc học tập của sinh viên nhưng nhiều vấn đề trong đó đã trở thành những chuyên khảo cô đọng như “Việc sưu tầm và nghiên cứu văn học dân gian ở Việt Nam”,“Sơ lược lịch sử văn học dân gian Việt Nam”. - “Những vấn đề của truyện cổ tích qua việc nghiên cứu truyện Tấm Cám” trước khi xuất bản thành sách lần đầu tiên vào năm 1968 (Nhà xuất bản Văn học) thì thầy đã sử dụng đề cương của bản thảo đó để dạy chuyên đề cho sinh viên năm thứ tư ngành Văn học Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. - Đinh Gia Khánh đã đặt ra một số vấn đề về truyện cổ tích rất có ý nghĩa khoa học:. - Đến nay, công trình vẫn là một trong những đỉnh cao của khoa nghiên cứu văn học dân gian nước nhà.. - Đinh Gia Khánh được điều chuyển sang công tác ở Viện Nghiên cứu Văn hóa dân gian với chức trách Viện trưởng và cho ra mắt Tạp chí Văn hóa dân gian với cương vị Tổng biên tập. - Ở cương vị mới này, Giáo sư càng có dịp đi sâu nghiên cứu hơn nữa về văn học và văn hoá dân gian Việt Nam và viết những công trình. - “Trên đường tìm hiểu văn hóa dân gian”. - Trong công trình này GS. - Đinh Gia Khánh đã trình bày những. - vấn đề lý luận, lịch sử nghiên cứu và các thành tố của văn hóa dân gian. - Cuốn sách được đánh giá là công trình đạt tới sự khái quát cao, đặt ra các vấn đề lý thuyết và phương pháp luận cho bộ môn khoa học này, xứng đáng là công trình đặt nền móng cho sự phát triển của ngành folklore học Việt Nam. - tính chất nguyên hợp có phải là thuộc tính của tất cả các thể loại văn hóa dân gian hay không, mức độ đậm nhạt của nó thể hiện trong các thành tố của văn hóa dân gian như thế nào? Và về mặt khoa học,. - đây là cuốn sách có tính chất quy phạm, kinh điển cho văn hoá dân gian lúc bấy giờ và lâu dài về sau.. - Cùng với chuyên luận "Trên đường tìm hiểu văn hóa dân gian", với những bài đăng trên Tạp chí Văn hóa dân gian như. - “Mục đích và ý nghĩa của việc nghiên cứu văn hóa, văn nghệ dân gian”, “Văn hóa dân gian hay folklore là gì. - “Vị trí của nghệ thuật tạo hình dân gian trong văn hóa dân tộc và văn hóa dân gian”, “Việc nghiên cứu nghệ thuật biểu diễn dân gian trong chỉnh thể nguyên hợp của văn hóa dân gian”, “Ý nghĩa xã hội và chính trị của việc nghiên cứu văn hóa dân gian”, “Văn hóa dân gian và xã hội hiện đại. - Đinh Gia Khánh thực sự là người đặt nền móng cho khoa nghiên cứu văn hóa dân gian nước nhà.. - “Văn hóa dân gian Việt Nam trong bối cảnh văn hóa Đông Nam Á” xuất bản năm 1993 là công trình nghiên cứu tiêu biểu không chỉ cho ngành văn hóa dân gian mà cả cho khu vực học và văn hóa so sánh. - Ở đây, người đọc nhận diện văn hóa dân gian Việt Nam trong không gian văn hóa Đông Nam Á qua quá trình sáng tạo và giao lưu, tiếp biến văn hóa. - Phan Ngọc đã đánh giá: “Đây là công trình đầu tiên cung cấp một cái nhìn không những về văn hóa dân gian mà cả về văn hóa Việt Nam nói chung trong bối cảnh văn hóa Đông Nam Á. - Nó giúp cho mọi người quan tâm tới văn hóa Việt Nam và văn hóa Đông Nam Á thấy được cơ sở chung làm tiền đề nghiên cứu cho từng hiện tượng văn hóa ở vùng này và trong từng nước một. - Điều này đặc biệt bổ ích đối với những người quen nhìn văn hóa tĩnh và hẹp. - “Văn hóa dân gian Việt Nam với sự phát triển của xã hội Việt Nam” là một công trình nghiên cứu văn hóa dân gian khác theo chiều lịch đại. - Tác giả đi sâu tìm hiểu ý nghĩa và tác dụng của văn hóa dân gian đối với việc tìm ra các phương pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển xã hội, góp phần vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam. - GS.NGND. - Đinh Gia Khánh còn có nhiều đóng góp trong lĩnh vực dịch thuật và nghiên cứu các tác gia, tác phẩm Hán Nôm như. - Một công trình khoa học nổi bật có dấu ấn cá nhân rõ nét nữa của GS. - Đinh Gia Khánh là tổ chức biên soạn bộ “Tổng tập văn học Việt Nam” (bộ phận văn học viết từ thế kỷ X đến 1945) gồm 42 tập. - Ông là người có sáng kiến, có ý tưởng khởi xướng ra bộ sách văn học đồ sộ này, bộ sách lớn nhất trong lịch sử biên soạn và xuất bản Việt Nam từ xưa đến nay. - Đinh Gia Khánh đã quy tụ được một tập thể hàng trăm nhà khoa học, dịch giả, nhà nghiên cứu cùng biên soạn, tuyển chọn, thâu tóm mười thế kỷ văn học với hàng chục ngàn trang viết, hàng mấy trăm tác giả vào hơn 40 tập sách. - Đây là bộ sách có tính khoa học cao và công phu được tiến hành trong 20 năm, bắt đầu từ năm 1978 và kết thúc vào năm 1998.. - Đinh Gia Khánh cũng là người đầu tiên đề xướng và tổ chức việc điều tra cơ bản văn hoá dân gian ở các địa phương và tổ chức biên soạn Địa chí Văn hoá dân gian. - Với tư cách là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hoá Dân gian, ông đứng ra tổ chức sưu tầm và biên soạn "Địa chí văn hoá dân gian Nghệ Tĩnh", xuất bản 1995, là đồng chủ biên cuốn "Địa chí Văn hoá dân gian Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội". - xuất bản 1991, là tác giả và chủ biên sách "Các vùng văn hóa Việt Nam". - NHÀ QUẢN LÝ KHOA HỌC XUẤT SẮC Về lĩnh vực nghiên cứu văn học, văn hoá dân gian, GS. - Đinh Gia Khánh không chỉ là người xây dựng và tổng kết các quan điểm lý thuyết, trực tiếp thực hiện các công trình nghiên cứu trên, mà còn là người sáng lập ra tổ chức nghiên cứu, ra cơ quan ngôn luận, xây dựng và đào tạo đội ngũ cán bộ nghiên cứu, định hướng và xây dựng hệ. - Với gần 30 năm (1956 - 1983) làm Chủ nhiệm bộ môn Văn học Việt Nam dân gian - cổ điển - cận đại tại Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, GS. - Đinh Gia Khánh chứng tỏ mình là nhà quản lý có tầm nhìn chiến lược khi xây dựng bộ môn. - Ông tổ chức và quản lý khoa học không phải mệnh lệnh, sự áp đặt mà bằng cái tầm và cái tâm của một nhà sư phạm, một nhà khoa học uyên bác.. - Là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Dân gian (nhiệm kỳ 1983 - 1987), là người đã sáng lập Tạp chí Văn hóa Dân gian, GS. - Đinh Gia Khánh không chỉ có những công trình có tính chất phương pháp luận nghiên cứu đối với ngành học mới mà còn rất quan tâm xây dựng các thế hệ cán bộ nghiên cứu tiếp nối có trình độ cao, có sự say mê khoa học, qua đó từng bước tạo dựng uy tín khoa học của Viện. - Ngoài ra, ông từng giữ cương vị Tổng thư ký Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam (từ năm 1982 đến gần cuối năm 1984). - từng là Ủy viên Ủy ban tư vấn của UNESCO cho việc nghiên cứu văn hóa Đông Nam Á và Ủy viên Ủy ban Trung ương liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam (từ 1984).. - Với những đóng góp xuất sắc trong đào tạo và nghiên cứu khoa học, GS. - Đinh Gia Khánh đã được phong học hàm giáo sư khá sớm từ năm 1980. - được Chủ tịch Nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất và được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ đợt đầu tiên vào năm 1996.. - Đinh Gia Khánh đôi câu đối: "Thu lấy tinh hoa nghìn bộ sách - Truyền cho tử đệ bốn phương trời". - Với tất cả những đóng góp quý báu cho nền văn hóa dân tộc, GS.Đinh Gia Khánh xứng đáng là một nhà văn hóa có nhiều đóng góp to lớn, góp phần vào việc nhận thức nền văn hóa Việt Nam và con người Việt Nam.. - Người ta gọi ông là “Vị giáo sư kép”bởi ông là chuyên gia hàng đầu ở cả hai lĩnh vực văn học trung đại và văn hoá dân gian Việt Nam - một điều mà hiếm có nhà khoa học nào đạt được vị thế như vậy ở cả hai lĩnh vực chuyên sâu khác nhau…. - 90 Bản tin Đại học Quốc gia Hà Nội