- 1 B ộ môn Tâm lí Giáo d ụ c, Tr ườ ng Đạ i h ọ c Ngo ạ i ng ữ. - Tuy PISA không ch ỉ ra cho các n ướ c cách th ứ c c ụ th ể cho vi ệ c qu ả n lý h ệ th ố ng tr ườ ng h ọ c nh ư ng nh ữ ng d ữ li ệ u thu th ậ p đượ c ( ở qui mô l ớ n, v ớ i độ tin c ậ y cao) t ừ PISA ch ỉ ra thành công c ủ a n ề n giáo d ụ c c ủ a m ộ t s ố n ướ c. - và nh ữ ng h ạ n ch ế mà n ề n giáo d ụ c không ít n ướ c m ắ c ph ả i. - Nh ữ ng k ế t qu ả này giúp cho các n ướ c ch ư a thành công v ề giáo d ụ c nghiên c ứ u so sánh mô hình giáo d ụ c c ủ a mình v ớ i nh ữ ng mô hình giáo d ụ c t ố t nh ấ t, t ừ đ ó rút ra nh ữ ng bài h ọ c quí báu cho vi ệ c c ả i cách h ệ th ố ng giáo d ụ c. - PISA đ ánh giá h ọ c sinh ở giai đ o ạ n chu ẩ n b ị k ế t thúc th ờ i gian h ọ c t ậ p b ắ t bu ộ c v ề nh ữ ng ki ế n th ứ c và k ĩ n ă ng không ch ỉ c ầ n thi ế t cho m ỗ i cá nhân trong vi ệ c s ố ng và làm vi ệ c trong xã h ộ i mà còn quan tr ọ ng cho s ự phát tri ể n c ủ a m ỗ i qu ố c gia v ề m ặ t xã h ộ i, chính tr ị và kinh t ế , trong đ ó t ậ p trung vào b ố n m ả ng n ă ng l ự c chính: Khoa h ọ c, Đọ c hi ể u, Toán h ọ c và Kh ả n ă ng x ử lý tình hu ố ng (Kh ả n ă ng x ử lý tình hu ố ng đượ c đư a vào t ừ PISA 2003). - Nh ữ ng k ế t qu ả c ủ a PISA c ũ ng ch ứ a đự ng nh ữ ng thông tin v ề m ố i liên h ệ gi ữ a n ă ng l ự c c ủ a. - h ọ c sinh và nh ữ ng nhân t ố xã h ộ i và n ề n v ă n hóa, hoàn c ả nh gia đ ình và môi tr ườ ng h ọ c t ậ p.. - Th ế nh ư ng ở PISA 2006, s ố n ướ c tham gia lên đế n 57 (trong đ ó có đế n 27 n ướ c không thu ộ c kh ố i OECD) và n ă m 2009 này s ẽ có 67 n ướ c tham gia (có đế n 36 n ướ c không thu ộ c OECD). - Đ i ề u đ ó ch ứ ng t ỏ ngày càng có nhi ề u n ướ c nh ậ n th ứ c đượ c ý ngh ĩ a c ủ a PISA và quy ế t đị nh tham gia để thông qua đ ó có đượ c cái nhìn đ úng đắ n v ề nh ữ ng m ặ t m ạ nh, y ế u c ủ a h ệ th ố ng giáo d ụ c n ướ c mình và rút ra đượ c nh ữ ng bài h ọ c c ả i t ổ c ầ n thi ế t.. - Vi ệ c th ự c hi ệ n PISA bao g ồ m khâu thi ế t k ế bài ki ể m tra và ch ọ n tr ườ ng th ự c nghi ệ m. - Thu th ậ p d ữ li ệ u t ừ các n ướ c 4. - Th ử nghi ệ m t ạ i các n ướ c thành viên. - Chính th ứ c ti ế n hành ở các n ướ c thành viên Vi ệ c ch ọ n tr ườ ng th ự c nghi ệ m bao g ồ m các b ướ c nh ư sau:. - Thi ế t l ậ p và mô t ả c ấ u trúc tr ườ ng th ự c nghi ệ m 5. - Xác đị nh tr ườ ng b ị lo ạ i. - Cách x ử lí đố i v ớ i nh ữ ng tr ườ ng có quy mô nh ỏ. - Ch ọ n tr ườ ng thí đ i ể m 11. - Đ ánh s ố tr ườ ng thí đ i ể m 12. - Các n ướ c đứ ng đầ u v ề khoa h ọ c t ừ . - H ồ ng Kông* 539 2. - H ồ ng Kông 542 3. - Hàn Qu ố c 538 3. - Estonia*, Nh ậ t 531 * Nh ữ ng qu ố c gia tham gia l ầ n đầ u. - Các n ướ c đứ ng đầ u v ề đọ c hi ể u t ừ . - Hàn Qu ố c 556 2. - Hàn Qu ố c 534 2. - Các n ướ c đứ ng đầ u v ề toán t ừ n ă m . - H ồ ng Kông* 550 1. - Hàn Qu ố c 547 2. - Hàn Qu ố c 542 3. - Nh ữ ng qu ố c gia tham gia l ầ n đầ u. - Chênh l ệ ch trình độ gi ữ a các vùng mi ề n và gi ữ a các tr ườ ng là không đ áng k ể. - c ủ a các n ướ c OECD là 35 gi ờ , và ở Hàn Qu ố c là 50 gi ờ . - Theo đ ánh giá c ủ a các chuyên gia giáo d ụ c Ph ầ n Lan, s ở d ĩ giáo d ụ c Ph ầ n Lan đạ t đượ c nh ữ ng k ế t qu ả nh ư trên là do m ộ t s ố nguyên nhân chính nh ư sau:. - Ph ầ n Lan khác các n ướ c khác ở ch ỗ không áp d ụ ng h ệ th ố ng sàng l ọ c, phân lo ạ i h ọ c sinh thành các tr ườ ng chuyên l ớ p ch ọ n. - Do ngh ề giáo viên đượ c xã h ộ i coi tr ọ ng b ậ c nh ấ t ở Ph ầ n Lan nên các tr ườ ng đạ i h ọ c có th ể. - l ự a ch ọ n đượ c nh ữ ng sinh viên ư u tú nh ấ t. - Giáo viên đặ c bi ệ t ph ụ đạ o t ạ i tr ườ ng cho h ọ c sinh y ế u để có th ể theo k ị p trình độ các h ọ c sinh khác (t ấ t c ả đ i ề u này đượ c qui đị nh trong Ch ươ ng trình chu ẩ n qu ố c gia).. - Cách đ ánh giá thành tích h ọ c t ậ p r ấ t v ă n minh, ch ỉ mang tính khuy ế n khích và có m ụ c đ ích ch ủ y ế u là nâng đỡ , đư a ra nh ữ ng thông tin c ủ a tr ườ ng và h ọ c sinh giúp cho tr ườ ng và h ọ c sinh trên c ơ s ở th ự c tr ạ ng đ ó mà c ả i ti ế n ho ạ t độ ng d ạ y và h ọ c đượ c t ố t h ơ n. - Ở Ph ầ n Lan không có kì thi t ố t nghi ệ p chung cho tòan qu ố c, không có x ế p h ạ ng các tr ườ ng và không t ồ n t ạ i khái ni ệ m thanh tra giáo d ụ c.. - Tr ườ ng và giáo viên t ự ch ủ v ề n ộ i dung và cách th ứ c đ ào t ạ o.. - K ế t qu ả kh ả o sát PISA n ă m 2000 đ ã ch ỉ rõ nh ữ ng h ạ n ch ế r ấ t l ớ n c ủ a giáo d ụ c Đứ c.. - Trong s ố nh ữ ng qu ố c gia tham gia, s ự chênh l ệ ch v ề trình độ gi ữ a nh ữ ng h ọ c sinh đạ t đ i ể m cao nh ấ t và nh ữ ng h ọ c sinh đạ t đ i ể m kém nh ấ t c ủ a Đứ c là cao nh ấ t (k ế t qu ả c ủ a Đứ c không cao do đ i ể m c ủ a các h ọ c sinh kém kéo xu ố ng). - H ọ c sinh Đứ c đặ c bi ệ t kém trong nh ữ ng bài t ậ p đ òi h ỏ i t ư duy, đ ánh giá. - G ầ n 25% s ố h ọ c sinh Đứ c ch ỉ có th ể đọ c ở m ứ c độ s ơ đẳ ng (t ỉ l ệ trung bình c ủ a OECD là 18%, ở nh ữ ng n ướ c nh ư Hàn Qu ố c, Ph ầ n Lan, Canada, Úc và Th ụ y Đ i ể n t ỉ l ệ này ch ỉ kho ả ng 15. - Nh ữ ng h ọ c sinh này đượ c coi hoàn toàn không có kh ả n ă ng t ự h ọ c su ố t đờ i. - Ch ỉ có 1,3% s ố h ọ c sinh Đứ c có kh ả n ă ng tính toán độ c l ậ p (m ứ c đ ánh giá cao nh ấ t, trình độ V) và ch ỉ m ộ t n ử a s ố h ọ c sinh Đứ c gi ả i đượ c nh ữ ng bài t ậ p trong sách giáo khoa, 25%. - h ọ c sinh d ướ i 15 tu ổ i ch ỉ làm đượ c nh ữ ng bài t ậ p Toán ở m ứ c s ơ đẳ ng, trình độ I (nh ữ ng h ọ c sinh này đượ c xem nh ư ở m ứ c báo độ ng v ề trình độ Toán, h ổ ng tr ầ m tr ọ ng ki ế n th ứ c v ề Toán).. - Nh ữ ng h ọ c sinh kém nh ấ t ở các n ướ c khác nh ư Hàn Qu ố c, Anh hay Áo c ũ ng có k ế t qu ả cao h ơ n nhi ề u so v ớ i h ọ c sinh y ế u nh ấ t c ủ a Đứ c. - nh ữ ng y ế u kém tr ầ m tr ọ ng trong vi ệ c hi ể u và ứ ng d ụ ng các ki ế n th ứ c khoa h ọ c. - Ch ỉ có 10% s ố h ọ c sinh t ừ các gia đ ình khá gi ả có trình độ kém ở m ứ c báo độ ng v ề đọ c hi ể u, trong khi ở nh ữ ng nhóm h ọ c sinh khác thì t ỉ l ệ này lên t ớ i 20 đế n 30%. - G ầ n m ộ t n ử a s ố h ọ c sinh ở tr ườ ng Gymnasium (tr ườ ng ch ọ n cho h ọ c sinh khá gi ỏ i để t ạ o ngu ồ n vào đạ i h ọ c) xu ấ t thân t ừ gia đ ình khá gi ả và ch ỉ có 10% xu ấ t thân t ừ gia đ ình có đị a v ị th ấ p trong xã h ộ i. - Có s ự khác b ị êt l ớ n trong so sánh trình độ gi ữ a các h ọ c sinh b ả n x ứ và các h ọ c sinh t ừ nh ữ ng gia đ ình nh ậ p c ư ở Đứ c. - Ng ượ c l ạ i, trong khi ch ỉ có 25% h ọ c sinh g ố c Đứ c theo h ọ c tr ườ ng Hauptschule thì t ỉ l ệ này ở h ọ c sinh nh ậ p c ư lên đế n 50%.. - Ở PISA n ă m 2003 k ế t qu ả c ủ a Đứ c có ti ế n b ộ h ơ n nh ư ng ch ư a đ áng k ể . - Th ế nh ư ng, đế n PISA 2006 n ướ c Đứ c đ ã đạ t đượ c nh ữ ng thành. - Tuy ở môn Đọ c hi ể u và Toán không đượ c thành công nh ư ở môn Khoa h ọ c, nh ư ng xét m ộ t cách t ổ ng quan h ọ c sinh Đứ c đ ã v ượ t lên x ế p th ứ 14 trong s ố 30 n ướ c OECD.. - Đ i ề u này ch ứ ng t ỏ n ướ c Đứ c đ ã có nh ữ ng tác độ ng đ úng h ướ ng nh ằ m c ả i thi ệ n đ áng k ể và nhanh chóng tình hình giáo d ụ c c ủ a mình. - N ướ c M ỹ là m ộ t ví d ụ đ i ể n hình cho th ấ y m ứ c độ đầ u t ư nhi ề u cho giáo d ụ c không ph ả i bao gi ờ c ũ ng mang l ạ i nh ữ ng hi ệ u qu ả t ươ ng x ứ ng. - M ĩ là n ướ c đầ u t ư cho giáo d ụ c có th ể nói là cao nh ấ t nh ấ t th ế gi ớ i (ch ỉ thua Th ụ y S ĩ ) nh ư ng k ế t qu ả c ủ a giáo d ụ c l ạ i ch ỉ ở m ứ c th ấ p, ch ỉ h ơ n Na Uy, Ý, B ồ Đ ào Nha, Hi L ạ p, Th ổ Nh ĩ Kì và Mê xi cô.. - Theo s ố li ệ u đ i ề u tra, M ỹ không ch ỉ là m ộ t trong nh ữ ng n ướ c d ẫ n đầ u v ề thu nh ậ p bình quân đầ u ng ườ i (kho ả ng 36000 US$- theo s ố li ệ u đ i ề u tra n ă m 2003) mà còn là m ộ t qu ố c gia d ẫ n đầ u v ề chi phí cho giáo d ụ c tính theo đầ u h ọ c sinh (g ầ n 8000 US. - Th ấ t b ạ i ở các k ỳ Olimpic ch ỉ là s ự t ổ n th ấ t v ề danh d ự qu ố c gia, nh ư ng s ự th ể hi ệ n t ầ m th ườ ng trong các kì thi c ủ a PISA là m ộ t d ự đ oán cho kh ả n ă ng c ạ nh tranh y ế u kém c ủ a lao độ ng M ỹ trong th ị tr ườ ng lao độ ng toàn c ầ u h ế t s ứ c kh ắ c nghi ệ t ngày nay [2].. - Trong các n ướ c châu Á, n ổ i lên có m ộ t s ố n ướ c có k ế t qu ả cao qua các kì PISA, đ i ể n hình là Hàn Qu ố c, H ồ ng Kông và Nh ậ t B ả n.. - H ồ ng Kông [5]. - S ự chênh l ệ ch k ế t qu ả c ủ a h ọ c sinh H ồ ng Kông là không l ớ n. - m ứ c chênh l ệ ch đ i ể m c ủ a h ọ c sinh cao đ i ể m nh ấ t và kém đ i ể m nh ấ t ở H ồ ng Kông trong 3 l ĩ nh v ự c Đọ c hi ể u, Toán và Khoa h ọ c là 277, 309 và 280, trong khi m ứ c trung bình c ủ a OECD là 328, 329 và 325. - Đ i ề u này cho th ấ y giáo d ụ c H ồ ng Kông đồ ng đề u v ớ i t ấ t c ả các đố i t ượ ng.. - H ọ c sinh 15 tu ổ i H ồ ng Kông có k ế t qu ả t ố t h ơ n nhi ề u so v ớ i các n ướ c khác có cùng đ i ề u ki ệ n kinh t ế chính tr ị . - Nh ữ ng h ọ c sinh có đ i ế m s ố kém c ủ a H ồ ng Kông c ũ ng cao đ i ể m h ơ n nhi ề u so v ớ i nh ữ ng h ọ c sinh đ i ể m kém c ủ a các n ướ c có cùng đ i ề u ki ệ n kinh t ế chính tr ị . - Đ i ề u đ ó ch ứ ng t ỏ s ự quan tâm chu đ áo c ủ a nhà tr ườ ng c ũ ng nh ư giáo viên H ồ ng Kông đố i v ớ i nh ữ ng h ọ c sinh y ế u kém.. - D ướ i đ ây là k ế t qu ả c ủ a H ồ ng Kông qua các kì PISA. - Trong ngo ặ c là v ị trí c ủ a H ồ ng Kông trong b ả ng x ế p h ạ ng. - Nói chung, k ế t qu ả c ủ a H ồ ng Kông n ă m 2000 khá t ố t so v ớ i các n ướ c khác trên th ế gi ớ i.. - H ồ ng Kông đạ t v ị trí th ứ nh ấ t trong Toán h ọ c, th ứ 3 trong Khoa h ọ c và th ứ 6 v ề Đọ c hi ể u.. - Trong b ả ng Toán, H ồ ng Kông đượ c 560 đ i ể m, v ượ t xa các n ướ c khác, tr ừ Nh ậ t (557) và Hàn Qu ố c (547). - Trong b ả ng Khoa h ọ c, H ồ ng Kông đạ t 541 đ i ể m và trong b ả ng Đọ c k ế t h ợ p đạ t 525 đ i ể m, ch ỉ sau Ph ầ n Lan (546). - Trong b ả ng đọ c đơ n, H ồ ng Kông đứ ng th ứ 6 nh ư ng kho ả ng cách v ớ i các n ướ c đứ ng trên không đ áng k ể. - N ă m 2003, k ế t qu ả c ủ a H ồ ng Kông khá t ố t trong c ả b ố n l ĩ nh v ự ki ể m tra. - H ồ ng Kông đạ t v ị trí th ứ nh ấ t trong Toán, th ứ 2 trong k ĩ n ă ng gi ả i quy ế t v ấ n đề , th ứ 3 trong Khoa h ọ c và th ứ 10 trong Đọ c hi ể u. - Trong môn Toán, H ồ ng Kông b ả o v ệ đượ c v ị trí th ứ nh ấ t trong đ i ể m toán k ế t h ợ p. - Không nh ữ ng th ế , H ồ ng Kông còn đứ ng th ứ nh ấ t trong t ỉ l ệ h ọ c sinh đạ t trình độ cao môn toán. - K ế t qu ả này cho th ấ y h ọ c sinh H ồ ng Kông có kh ả n ă ng hi ể u và gi ả i quy ế t t ố t các v ấ n đề toán h ọ c cao c ấ p c ũ ng nh ư các tình hu ố ng trong cu ộ c s ố ng.. - Trong môn khoa h ọ c, H ồ ng Kông đạ t 539 đ i ể m, d ứ ng th ứ 3 trong s ố 41 n ướ c. - H ọ c sinh H ồ ng Kông đạ t đ i ể m cao h ơ n h ọ c sinh các n ướ c trong khu v ự c OECD trong c ả 4 l ĩ nh v ự c c ủ a Khoa h ọ c, đặ c bi ệ t là “ hi ể u khái ni ệ m ” và. - nh ậ n d ạ ng ch ứ ng c ứ. - K ế t qu ả này th ể hi ệ n đ i ể m m ạ nh c ủ a giáo d ụ c H ồ ng Kông là khoa h ọ c t ự nhiên và đề cao ph ươ ng pháp d ạ y h ọ c đ i ề u tra trong khoa h ọ c ở các tr ườ ng n ơ i đ ây.. - Trong k ĩ n ă ng gi ả i quy ế t v ấ n đề , H ồ ng kông đạ t v ị trí s ố 2 v ớ i 548 đ i ể m. - Trên 1/3 h ọ c sinh H ồ ng Kông đạ t m ứ c 3 t ứ c là có kh ả n ă ng gi ả i quy ế t nh ữ ng v ấ n đề trong giao ti ế p và suy ngh ĩ. - Trong Pisa 2006, H ồ ng Kông đạ t k ế t qu ả r ấ t cao khi l ọ t vào top 5 trong c ả 3 k ĩ n ă ng ki ể m tra là Khoa h ọ c t ự nhiên, Toán và Đọ c hi ể u.. - H ồ ng Kông x ế p th ứ 2 trong b ả ng Khoa h ọ c v ớ i 542 đ i ể m, ch ỉ sau Ph ầ n Lan (563 đ i ể m). - Trong Toán h ọ c, H ồ ng Kông ti ế p t ụ c n ằ m trong top đầ u, x ế p th ứ 3 v ớ i 547 đ i ể m, sau Trung Qu ố c và Ph ầ n Lan. - H ồ ng Kông c ũ ng giành v ị trí th ứ 3 trong môn Đọ c hi ể u v ớ i 536 đ i ể m, sau Hàn Qu ố c và Ph ầ n Lan. - Đ ây là m ộ t ti ế n b ộ l ớ n so v ớ i n ă m 2003 khi H ồ ng Kông ch ỉ giành đượ c v ị trí th ứ 10 trong Đọ c hi ể u.. - Hàn Qu ố c [6]. - Hàn Qu ố c giành v ị trí th ứ 6 trong môn Đọ c hi ể u (v ớ i 525) đ i ể m sau Ph ầ n Lan, Canada, Niu Di Lân, Úc, Ai-len nh ư ng s ự chênh l ệ ch đ i ể m là không đ áng k ể . - S ự ti ế n b ộ này ch ủ y ế u là nh ờ s ự ti ế n b ộ trong kh ả n ă ng đọ c hi ể u c ủ a nh ữ ng h ọ c sinh gi ỏ i h ơ n. - Trong môn Toán, Hàn Qu ố c cùng Ph ầ n Lan, Trung Qu ố c, và H ồ ng Kông th ể hi ệ n s ự v ượ t tr ộ i h ơ n h ẳ n so v ớ i các n ướ c còn l ạ i.. - Hàn Qu ố c chia s ẻ v ị trí s ố 3 v ớ i H ồ ng Kông v ớ i 547 đ i ể m, ch ỉ kém n ướ c đứ ng đầ u là Trung Qu ố c 2 đ i ể m.. - K ế t qu ả c ủ a Hàn Qu ố c qua các kì Pisa. - M ặ c dù không ph ả i là ngành có thu nh ậ p cao nh ấ t nh ư ng giáo d ụ c là ngành đượ c trân tr ọ ng và ng ưỡ ng m ộ nh ấ t.