- TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC. - DẠY HỌC PHẦN TIẾN HÓA – SINH HỌC 12 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG. - THÔNG QUA TÍCH HỢP KIẾN THỨC DI TRUYỀN HỌC. - LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM SINH HỌC. - CHUYÊN NGÀNH LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC ( BỘ MÔN SINH HỌC. - Vấn đề nghiên cứu. - Phƣơng pháp nghiên cứu. - Một số vấn đề về dạy học tích hợp. - Tích hợp nội bộ môn học môn Sinh học. - Cơ sở thực tiễn của dạy học tích hợp. - Xu hƣớng tích hợp trong chƣơng trình sách giáo khoa ở Việt Nam. - Thực trạng dạy học Sinh học THPT theo hƣớng tích hợpError! Bookmark not defined.. - TÍCH HỢP KIẾN THỨC DI TRUYỀN HỌC TRONG DẠY HỌC PHẦN TIẾN HÓA (SINH HỌC 12. - Phân tích chƣơng trình Sinh học 12 và kiến thức phầnTiến hóa. - Mối quan hệ giữa sinh học Tiến hóa và di truyền học. - Tích hợp kiến thức di truyền học trong dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12 THPT. - Quy trình dạy học tích hợp. - Vận dụng quan điểm tích hợp kiến thức Di truyền học vào dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12. - Xuất phát từ nhu cầu đó ngành Giáo dục và Đào tạo Việt Nam thực hiện đổi mới chất lƣợng giáo dục, đề xuất của chiến lƣợc phát triển giáo dục là: “Tiếp tục đổi mới và hiên đại hóa phƣơng pháp giáo dục”. - Trong Luật giáo dục, điều 24.2 ghi rõ: “Phƣơng pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác, sáng tạo của HS phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dƣỡng phƣơng pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động vào tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS”. - Vì vậy cần thiết phải đổi mới phƣơng pháp dạy học cho phù hợp với mục tiêu giáo dục phổ thông.. - Theo đánh giá của nhiều nhà nghiên cứu, nhìn chung giáo dục ở Việt Nam còn nhiều bất cập, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của xã hội trong thời đại mới.. - Về nội dung: kiến thức còn hàn lâm cứng nhắc, coi trọng lý thuyết hơn thực hành, thiếu tính liên thông các bài học với nhau, nhiều vấn đề khai thác trùng lặp trong nhiều môn học, làm chƣơng trình trở nên thiếu tính hệ thống, quá tải.. - Về phương pháp: dạy học chủ yếu nặng về thuyết trình, ít có sự liên hệ kiến thức giữa các bộ môn với nhau cũng nhƣ kiến thức giữa các bài học trong cùng một môn. - Mục tiêu dạy học chỉ chú trọng vào việc cung cấp kiến thức mà ít chú trọng. - Trong khi các tình huống ngoài thực tiễn cuộc sống luôn mang tính tích hợp thì dạy học trong nhà trƣờng còn thiếu sự tích hợp giữa các bộ môn.. - Cùng với việc đổi mới nội dung, đổi mới PPDH đã trở thành một yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lƣợng giáo dục. - Đổi mới PPDH ở trƣờng phổ thông là một vấn đề lớn, thu hút sự quan tâm không chỉ của những ngƣời làm công tác giáo dục mà còn thu hút sự quan tâm của mọi tầng lớp xã hội.. - Trong khi đó, tích hợp là một trong những xu thế dạy học hiện đại đang đƣợc quan tâm nghiên cứu và áp dụng vào nhà trƣờng ở nhiều nƣớc trên thế giới. - Tích hợp các môn học không chỉ nhằm rút gọn thời lƣợng trình bày tri thức của nhiều môn học, mà quan trọng hơn là tập dƣợt cho học sinh cách vận dụng tổng hợp các tri thức vào thực tiễn. - Chƣơng trình Sinh học thể hiện mối liên hệ mật thiết về kiến thức giữa các vấn đề, nhƣ giữa Tế bào học, Sinh lý học, Di truyền học, Tiến hóa và Sinh thái học. - Khi giảng dạy các phân môn Sinh học, giáo viên cần sự liên kết móc nối các kiến thức sinh học với nhau để ngƣời học có khả năng tƣ duy toàn diện các vấn đề Sinh học.. - Nội dung chƣơng trình Sinh học 12 gồm các phần Di truyền, Tiến hóa, Sinh thái. - Đó là vùng kiến thức rộng đòi hỏi GV phải có kiến thức sâu rộng về các chuyên ngành Sinh học liên quan.. - Phần Tiến hóa mang một lƣợng kiến thức khá lớn và trừu tƣợng. - Muốn dạy học đạt hiệu quả giáo viên cần sử dụng các kiến thức các nội dung nhƣ trong Di truyền học, Sinh lý, Sinh hóa, ….và các kiến thức liên môn nhƣ Vật lý học, Hóa học, Khảo cổ học, Vũ trụ học. - Ở chƣơng trình Sinh học phổ thông, phần Tiến hóa là nội dung đƣợc dạy sau phần Di truyền học. - Việc tích hợp nội dung kiến thức Di truyền học vào dạy học phần Tiến hóa sẽ giúp học sinh hiểu đƣợc sâu sắc kiến thức mới, đồng thời có thể củng cố, khắc sâu kiến thức cũ và rèn luyện nâng cao năng lực, kỹ năng cần thiết... - Dạy học phần Tiến hóa Sinh học 12 THPT thông qua tích hợp kiến thức di truyền học. - Nghiên cứu tích hợp kiến thức Di truyền học trong dạy học phần Tiến hóa nhằm giúp ngƣời học nắm rõ bản chất các kiến thức Tiến hóa.. - Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học tích hợp. - Phân tích nội dung chƣơng trình môn Sinh học 12- THPT và nội dung phần Tiến hóa có thể tích hợp đƣợc các kiến thức Di truyền học. - Thiết kế và tổ chức dạy học một số bài trong phần Tiến hóa (Sinh học 12- THPT) theo hƣớng tích hợp kiến thức Di truyền học. - Dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12 THPT) thông qua tích hợp kiến thức Di truyền học. - Quá trình dạy học Sinh học 12 THPT 5. - Nội dung kiến thức Tiến hóa (Sinh học 12 THPT) liên quan đến phần Di truyền học. - Các biện pháp và hình thức tổ chức dạy học đƣợc vận dụng vào dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12 THPT) bằng việc tích hợp kiến thức Di truyền học. - Việc tích hợp kiến thức Di truyền học vào dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12 THPT) giúp ngƣời học hiểu rõ bản chất của các kiến thức Tiến hóa.. - Đề tài chỉ nghiên cứu tích hợp một số kiến thức Di truyền học trong dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12). - Luận văn làm sáng tỏ ý nghĩa của việc dạy học Sinh học theo hƣớng tích hợp kiến thức của chuyên ngành.. - Đặc biệt là ý nghĩa của việc dạy học phần Tiến hóa theo hƣớng tích hợp kiến thức Di truyền học. - Xây dựng đƣợc một số nguyên tắc và quy trình dạy học Sinh học THPT theo quan điểm dạy học tích hợp. - Xác định đƣợc một số nội dung Tiến hóa (Sinh học 12) có thể dạy học bằng việc tích hợp kiến thức Di truyền học. - Đề xuất đƣợc một số biện pháp và hình thức tổ chức dạy học phần Tiến hóa (Sinh học 12, THPT) theo hƣớng tích hợp kiến thức Di truyền học. - Phân tích và tổng hợp các quan điểm về dạy học tích hợp làm cơ sở lý luận cho đề tài, đặc biệt là các quan điểm vận dụng tích hợp trong dạy học Sinh học.. - Phân tích cấu trúc chƣơng trình Sinh học 12, đặc biệt là phần Tiến hóa và những nội dung kiến thức có thể tích hợp đƣợc kiến thức Di truyền học.. - Khảo sát việc dạy học Sinh học ở một số trƣờng THPT thông qua dự giờ rút kinh nghiệm, đánh giá sự vận dụng quan điểm tích hợp trong dạy học Sinh học. - Chƣơng 2: Tích hợp kiến thức Di truyền học trong dạy học phần Tiến hóa Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm. - Trên thế giới cũng có nhiều nhà nghiên cứu về quan điểm trong tích hợp trong đó có Ken Wilber và Esbjorn Hargens đề xuất quan điểm dạy học tích hợp. - Lý thuyết tích hợp tìm kiếm sự tổng hợp tốt nhất hiện thực “xƣa- pre-modern, nay- modern, và mai sau- postmodern”. - Lý thuyết tích hợp đã đƣợc nhiều nhà thực hành lý thuyết áp dụng trong nhiều lĩnh vực chuyên môn và học thuật khác nhau [24].. - Hiện nay, lý thuyết tích hợp đƣợc ứng dụng vào giáo dục trở thành một quan điểm dạy học phổ biến trên thế giới hiện nay. - Xu hƣớng tích hợp đang đƣợc thực hiện trên nhiều bình diện, nhiều cấp độ trong quá trình phát triển các chƣơng trình giáo dục. - Chƣơng trình đƣợc xây dựng theo quan điểm tích hợp, trƣớc hết dựa trên quan điểm giáo dục nhằm phát triển năng lực ngƣời học (Rogier . - Hội thảo quốc tế đón chào thế kỷ 21 có tên “Kết nối hệ thống tri thức trong một thế giới học tập” với sự tham gia của gần 400 nhà giáo dục thuộc 18 quốc gia đƣợc tổ chức từ ngày tại Manila (Philippines). - Muốn đáp ứng đƣợc nhu cầu kết nối hệ thống tri thức trong một thế giới học tập, đòi hỏi tƣ duy tích hợp đƣợc thiết kế ngay trong nội dung, phƣơng tiện nghiên cứu và phƣơng pháp dạy học. - Nhƣ thế, khi đứng trƣớc nhu cầu giải quyết mâu thuẫn kiến thức của tình huống học tập, ngƣời học không chỉ giải quyết theo hƣớng trực tuyến hay nội. - suy mà có thể còn giải quyết bằng cách ứng dụng một cách linh hoạt khả năng liên hội kiến thức.. - Nhƣ vậy, dạy học theo quan điểm tích hợp đã đƣợc nghiên cứu từ rất lâu. - Tuy nhiên, việc sử dụng dạy học tích hợp vẫn hạn chế và chƣa có nghiên cứu ứng dụng sâu sắc.. - Ở Việt Nam, cũng đã có một số đề tài nghiên cứu về dạy học tích hợp.. - Nguyễn Thanh Hùng (2006) nghiên cứu vấn đề Tích hợp trong dạy học Ngữ văn. - Tác giả coi việc tích hợp trong dạy học Ngữ văn là quan điểm, là hình thức, phƣơng pháp, phƣơng tiện đã và đang đƣợc các nhà trƣờng phổ thông áp dụng, cụ thể là tích hợp Tập làm văn, Văn học, Ngữ pháp vào trong môn Ngữ Văn. - Ngoài ra, tác giả còn đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học theo chƣơng trình tích hợp đối với môn Ngữ Văn [5].. - Lê Trọng Sơn (1999) với đề tài Vận dụng tích hợp giáo dục dân số qua dạy học giải phẫu người ở lớp 9 THCS, ông đã chỉ ra mối quan hệ giữa những tri thức giải phẫu con ngƣời và tri thức dân số từ đó vận dụng quan điểm tích hợp để lồng ghép các kiến thức dân số cần thiết vào các bài học có liên quan. - Đó chính là bản chất của giáo dục tích hợp [222, tr19].. - Các tác giả đã nghiên cứu nội dung của phần Vi Sinh Vật học lớp 10, từ đó đƣa ra một số nguyên tắc, biện pháp tích hợp giáo dục hƣớng nghiệp trong dạy học vi sinh vật và kết luận việc tích hợp giáo dục hƣớng nghiệp trong các môn học ở trƣờng phổ thông sẽ đạt đƣợc mục tiêu nâng cao chất lƣợng dạy học môn học, góp phần giúp HS định hƣớng nghề nghiệp sau này [2, tr44].. - Hội thảo “Dạy học tích hợp- Dạy học phân hóa trong chƣơng trình giáo dục phổ thông” đƣợc Bộ GD-ĐT tổ chức vào tháng 11/2012 đã đề cập tới chƣơng trình giáo dục phổ thông sau 2015, “Dạy học tích hợp là quá trình dạy học trong đó giáo viên tổ chức hoạt động để học sinh huy động nội dung, kiến thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học tập, thông qua đó hình. - Phƣơng án tích hợp đã đƣợc đề xuất cho việc phát triển chƣơng trình giáo dục phổ. - Nguyễn Thành Đạt (Tổng chủ biên) (2007), Sinh học 12, NXB Giáo dục.. - Nguyễn Phúc Chính và Trần Thị Mai Lan (2009), “Tích hợp giáo dục hƣớng nghiệp trong dạy học vi sinh vật học (Sinh học 10. - Bùi Hiền và CS(2011), Từ điển giáo dục học. - Trần Bá Hoành(2006), “Dạy học tích hợp”, Tạp chí khoa học giáo dục (12) 5. - Nguyễn Thanh Hùng (2006), “Tích hợp trong dạy học Ngữ Văn”, Tạp chí khoa học giáo dục (6).. - Ngô Văn Hƣng(Chủ biên), Phan Khắc Nghệ, Nguyễn Văn Tƣ(2008), Bài tập trắc nghiệm Sinh học 12, NXB Giáo dục.. - Nguyễn Thế Hƣng (2007), “Phƣơng pháp phân tích nội dung sách giáo khoa để thiết kế bài giảng Sinh học”, Tạp chí giáo dục(160).. - Nguyễn Thế Hƣng(2012), Phương pháp dạy học Sinh học ở trường Trung học phổ thông, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội.. - Đặng Hữu Lanh(Chủ biên), Trần Ngọc Danh, Mai Sỹ Tuấn(2008), Bài tập Sinh học 12, NXB Giáo dục.. - Phạm Văn Lập (2007), Bài giảng phương pháp dạy học Sinh học ở trường THPT, ĐHQG Hà Nội – Khoa Sƣ phạm.. - Phạm Văn Lập(Chủ biên), Trần Ngọc Danh, Đinh Đoàn Long(2012), Tài liệu chuyên Sinh học Trung học phổ thông - Di truyền và Tiến hóa, NXB Giáo dục Việt Nam.. - Vũ Đức Lƣu (2011), Sinh học 12 Chuyên sâu: Phần Tiến Hóa và Sinh thái học, NXB Đại học Quốc Gia Hà Nội.. - Nhóm Nghiên cứu Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (2012), Đề xuất phƣơng án tích hợp và phân hóa trong chƣơng trình Giáo dục phổ thông sau năm 2015, Kỷ yếu Hội Thảo Khoa học “Dạy học tích hợp- Dạy học phân hóa trong chương trình giáo dục phổ thông”, Bộ Giáo dục-Đào tạo.. - Đỗ Chu Ngọc (2003), “Chống tích hợp trong dạy học Ngữ văn mà không hiểu ngữ, không hiểu văn, không hiểu tích hợp”, Tạp chí Thế giới trong ta (1).. - Đào Trọng Quang (1997), “Biên soạn sách giáo khoa theo quan điểm tích hợp – Cơ sở lý luận và một số kinh nghiệm”, Tạp chí nghiên cứu giáo dục(11).. - “Khoa sư phạm tích hợp hay làm thế nào để phát triển năng lực ở nhà trường”, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.. - Dƣơng Tiến Sỹ (2001), “Giảng dạy tích hợp các khoa học nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo”, Tạp chí giáo dục(9).. - Lê Trọng Sơn (1999), “Vận dụng tích hợp giáo dục dân số qua dạy học giải phẫu ngƣời ở lớp 9 phổ thông THCS”. - Nghiên cứu giáo dục(7).. - Nguyễn Đức Thành (2003), Dạy học Sinh học ở trường THPT, Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.. - Vũ Văn Vụ (Tổng chủ biên) (2007), Sinh học 12 Nâng cao, NXB Giáo dục.