- CHUYÊN ĐỀ Ngày soạn PPCT: 21+22 CHUYÊN ĐỀ SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TRONG TRỒNG TRỌT (Bài 19,20) I. - LÍ DO XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ “SỬ DỤNG THUỐC BẢO VỆ THỰC VẬT TRONG TRỒNG TRỌT” TRONG CHƯƠNG TRÌNH CÔNG NGHỆ 10. - Thuốc Bảo vệ thực vật (BVTV) đã giữ vai trò quan trọng trong phòng trừ dịch hại cây trồng, hiện nay việc sử dụng thuốc hóa học vẫn đang là biện pháp chính trong bảo vệ mùa màng. - Chỉ dùng thuốc hóa học vì vừa rẻ lại thấy hiệu quả tức thì, bỏ qua khuyến cáo về sử dụng thuốc BVTV sinh học và các biện pháp tổng hợp để hạn chế dịch hại. - Sử dụng thuốc theo thói quen, dẫn đến sử dụng thuốc BVTV ngoài danh mục được phép sử dụng trên rau quả (thuốc có độ độc cao, thời gian cách ly ngắn), hậu quả là dư lượng vượt ngưỡng cho phép gây mất an toàn vệ sinh thực phẩm. - Sử dụng không tuân thủ nguyên tắc 4 đúng như: phối trộn nhiều loại thuốc trong cùng một lần phun, phun quá nhiều lần, phun không đúng nồng độ - liều lượng khuyến cáo, dụng cụ phun chất lượng không đảm bảo gây ra tình trạng lãng phí thuốc, mất an toàn cho người sản xuất và người tiêu dùng. - Vỏ bao bì sau khi sử dụng không được thu gọn, thuốc thừa đổ bừa bãi vào dòng chảy, đất gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường nông nghiệp. - Chính vì vậy hạn chế sử dụng thuốc hóa học BVTV và tăng cường sử dụng chế phẩm BVTV(thuốc sinh học) có ý nghĩa rất lớn trong sản xuất nông nghiêp. - Sử dụng thuốc phải đi đôi với bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường. - Với nội dung của chủ đề trong chương trình môn Công nghệ 10 có 2 bài học: Bài 19 ẢNH HƯỞNG CỦA THUỐC HÓA HỌC BVTV ĐẾN QUẦN THỂ SINH VẬT VÀ MÔI TRƯỜNG. - Thông qua bài học này học sinh phải Trình bày, phân tích được những ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học BVTV đến quần thể sinh vật và môi trường. - Xác định được các biện pháp hạn chế ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học BVTV. - Đây là kiến thức rộng và có ý nghĩa sâu sắc trong hạnh chế sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật hiện nay. - Bài 20: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH VẬT SẢN XUẤT CHẾ PHẨM BẢO VỆ THỰC VẬT. - Sau khi học xong bài này học sinh phải: Hiểu và trình bày được khái niệm về chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật. - Nội dung của bài học có phần liên quan chặt chẽ với bài 19… Từ những phân tích trên, chuyên đề “Sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thc vật trong trồng trọt” được xây dựng nhằm kết nối nội dung các kiến thức về thuốc hóa học bảo vệ thực vật và thuốc sinh học của bài 19, 20 với nhau sao cho logic hơn đồng thời phát huy học sinh trở thành chủ thể hoạt động sáng tạo trong giờ học. - Tăng mức độ hoạt động trí lực, chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh như: thường xuyên sử dụng tổng hợp các phương pháp dạy học phức hợp… II. - Trình bày, phân tích được những ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học BVTV đến quần thể sinh vật và môi trường. - Trình bày được khái niệm về chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật. - Thái độ Áp dụng được kiến thức, kỹ năng vào chăm sóc và bảo vệ cây trồng tại gia đình và địa phương. - Quan tâm bảo vệ môi trường trong quá trình sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật. - chuyên đề này được cấu trúc lại với hai nội dung chính: 1.Ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học bảo vệ thực vật và biện pháp hạn chế. - 2.Cơ sở khoa học và quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm vi sinh vật bảo vệ cây trồng. - Vận dụng cao 1.Ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học bảo vệ thực vật và biện pháp hạn chế 2.Cơ sở khoa học và quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm vi sinh vật bảo vệ cây trồng.. - -Xác định được các loại thuốc hóa học, thuốc sinh học thường dùng. - Câu 1.1 -Nêu được ưu điểm và nhược điểm chủ yếu của thuốc hóa học Câu 1.2 -Trình bày được biện pháp hạn chế tác hại của thuốc hóa học Câu 1.3. - -Chỉ ra được sự khác biệt cơ bản giữa sử dụng thuốc hóa học BVTV và các biện pháp khác BVTV (biện pháp KT, cơ giới vật lý, SH…) Câu 2.1 -Giải thích được các ưu và nhược điểm của thuốc hóa học BV cây trồng Câu 2.2 -Giải thích được vì sao phải sử dụng kết các biện pháp phòng trừ sâu, bệnh hai cây trồng. - -Nhận ra được cách sử dụng thuốc hóa học không phù hợp,không hiệu quả và đề xuất cách khắc phục Câu 3.1 -Vận dụng được những hiểu biết về các chế phẩm BV cây trồng để sử dụng có hiệu quả Câu 3.2 -Đề xuất được những biện pháp sử thuốc BVTV an toàn. - -Lựa chọn và sử dụng phối hợp các biện pháp có hiệu quả đối với cây trồng trong từng thời kỳ nhất định Câu 4.1 -Vận dụng được kiến thức đã học để sử dụng và kết hợp các biện pháp bảo vệ cây trồng trong thực tế ở địa phương Câu 4.2 -Vận dụng được kiến thức của mình để tuyên truyền cho người dân biết cách sử dụng các chế phẩm, thuốc hóa học BVTV nhằm bảo vệ MTST.. - 6 Câu 1.2.Sử dụng thuốc hóa học BVTV không đúng nồng độ, liều lượng sẽ làm cho cây trồng: a.Táp lá b.Cháy lá c.Năng suất giảm d. - Do thuốc hóa học BVTV tồn lưu trong đất, nước đi vào động vật thủy sinh. - Là do người sử dụng phun với nồng độ liều lượng cao, phân hủy chậm trong môi trường, phun nhiều lần.. - Khi lượng thuốc hóa học nhiều thời gian cách ly ngắn thuốc sẽ tồn lưu trong nông sản.. - Khi sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật trong trồng trọt gây ra những hậu quả nào? a. - Hãy ghép nội dung ở 2 cột để có nội dung đúng 1.Chỉ sử dụng thuốc hóa học BVTV khi. - Sử dụng thuốc theo nguyên tắc. - b.Có tính chọn lọc cao, phân hủy nhanh trong môi trường 3.Sử dụng các loại thuốc. - Dịch hại tới ngưỡng gây hại 4.Bảo quản và sử dụng thuốc hóa học BVTV cần. - Bằng những hiểu biết của bản thân về thuốc BVTV em hãy giúp các bác nông dân sử dụng thuốc hóa học BVTV một cách hợp lí hiệu quả và an toàn bằng cách đánh dấu X vào ô “nên” hay “không nên” trong bảng sau: Sử dụng thuốc hóa học. - Tăng cường sử dụng thuốc có phổ độc rộng để diệt trừ sâu hại. - Phun thuốc hóa học BVTV cho cây trồng nhưng không rõ nguồn gốc.. - Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. - Phun thuốc hóa học BVTV cho cây trồng lúc trời sắp mưa hay lúc nắng gắt. - Khi bị ngộ độc thuốc hóa học BVTV chở nạn nhân đến cơ sở y tế nơi gần nhất, nhớ mang theo nhãn thuốc. - Ở địa phương em có một số gia đình sử dụng thuốc BVTV thời gian cách ly 7 ngày nhưng chỉ sau 5- 6 ngày đã thu hoạch. - Khi đi thăm đồng ruộng em gặp bác nông dân đang phun thuốc hóa học thì bị ngất em sẽ làm gì? Câu 4.2. - Bác chăm sóc rất cẩn thận và cho năng suất rất cao nhưng gần đây bác thấy có hiện tượng sâu hại mới xuất hiện trên ruộng bác đã mua thuốc hóa học BVTV và phun ngay. - Việc làm của bác Thư có đúng không? Vì sao? Câu 4.3.Người phun thuốc hóa học BVTV thường mặc áo mưa để bảo vệ cơ thể theo em đúng hay sai? Tại sao ĐÁP ÁN: Câu 1.1 c. - chất hóa học tồn dư trong sản phẩm gây ngộ độc cho con người cũng như đối với vật nuôi. - Hiểu và trình bày được khái niệm về chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật. - Thái độ Có ý thức sử dụng thuốc hóa BVTV theo quy tắc 4 đúng. - Áp dụng được kiến thức, kỹ năng vào chăm sóc và bảo vệ cây trồng tại gia đình và địa phương. - Tuyên truyền vận động mọi người hạn chế sử dụng thuốc hóa học BVTV trong trồng trọt. - Chủ dộng vận dụng các kiến thức đã học trong chuyên đề vào việc giải quyết các bài tập tình huống và đề xuất các biện pháp phát huy tác dụng đồng thời hạn chế những ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học bảo vệ thực vật đối với môi trường và con người. - Chuẩn bị của giáo viên - Bài thiết kế chuyên đề và các phiếu học tập - Mẫu một số loại thuốc hóa học bảo vệ thực vệ thực vật, thuốc sinh học. - Nội dung quy tắc 4 đúng khi sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật. - Sơ đồ đường truyền thuốc hóa học bảo vệ thực vật vào môi trường và con người - Phiếu học tập 2.2. - Chuẩn bị của học sinh - Thu thập một số mẫu thuốc hóa học bảo vệ thực vật mà gia đình hoặc địa phương sử dụng trong trồng trọt. - Hướng dẫn sử dụng: nồng độ, liều lượng, thời điểm, điều kiện áp dụng. - Những biện pháp an toàn khi sử dụng, sau khi sử dụng và biện pháp sơ cứu khi bị ngộ độc thuốc. - Số đăng ký sử dụng : dung tích hoặc khối lượng tịnh. - Ngày gia công hoặc đóng gói, thời hạn sử dụng. - Sau khi các nhóm thảo luận sẽ đưa ra các nội dung Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ : GV nêu vấn đề để học sinh để học sinh suy nghĩ và đưa ra ý kiến của bản thân: Trong những năm gần đây, lượng thuốc hóa học BVTV dùng trong nông nghiệp khoảng tấn. - Bình quân trên 1 ha gieo trồng người ta sử dụng khoảng 0,4-0,5kg. - cá biệt ở những vùng trồng rau ở những vùng trồng rau lượng thuốc hóa học BVTV sử dụng lên tới 13,5kg. - Việc sử dụng thuốc hóa học với liều lượng lớn như vậy sẽ gây ra các hiệu quả nào? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Tổ chức hoạt động nhóm 4-6. - Sang hoạt động 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Nội dung 1: Ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học bảo vệ thực vật và biện pháp hạn chế: Đây là nội dung trọng tâm của chuyên đề 1.Ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học BVTV 1.Mục đích : Trình bày, phân tích được những ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học BVTV đến quần thể sinh vật và môi trường. - 2.Phương pháp: Vấn đáp tìm tòi kiến thức 3.Sản phẩm dự kiến: Hoàn thành phiếu bài tạp số 1 Nội dung ghi bảng I/ẢNH HƯỞNG XẤU CỦA THUỐC HÓA HỌC BẢO VỆ THỰC VẬT ĐẾN QUẦN THỂ SINH VẬT: -Thuốc hóa học bảo vệ thực vật thường có phổ độc rộng với nhiều loại sâu nên được sử dụng rất linh hoạt. - Sử dụng với nồng độ cao, tổng lượng cao( tác động đến mô, tế bào của cây trồng gây ra hiệu ứng cháy, táp lá, thân, làm ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển của cây dẫn đến giảm năng suất và chất lượng nông sản. - Khi sử dụng không hợp lý(tác động xấu đến quần thể sinh vật có ích trên đồng ruộng, trong đất , trong nước. - làm phá vỡ thế cân bằng đã ổn định của quần thể sinh vật - Sử dụng một số loại thuốc liên tục hoặc nhiều loại thuốc có tính năng giống nhau (làm xuất hiện các quần thể dịch hại kháng thuốc. - II/ẢNH HƯỞNG XẤU CỦA THUỐC HÓA HỌC BẢO VỆ THỰC VẬT ĐẾN MÔI TRƯỜNG. - Do sử dụng không hợp lí: nồng độ, liều lượng quá cao,Thời gian cách ki ngắn (ô nhiễm môi trường đất , nước , không khí và nông sản. - Thuốc hóa học bảo vệ thực vật với lượng lớn, tích lũy trong lương thực, thực phẩm(Tác động xấu đến sức khỏe của con ngươì và nhiều loại vật nuôi. - Từ đất , nướcthuốc hóa học bảo vệ thực vật đi vào cơ thể động vật thủy sinh và nông sản, thực phẩm( vào cơ thể con người gây ngộ độc và gây một số bệnh hiểm nghèo 4.Kỹ thuật tổ chức Bước 1. - Các nhóm khác phản biện và bổ sung GV nhận xét, giải thích và đưa ra kết luận GV đưa ra sơ đồ câm hs dự đoán, nên bảng điền để học sinh hiểu “Đường truyền thuốc hóa học BVTV vào môi trường và con người”. - Biện pháp hạn chế ảnh hưởng xấu của thuốc hóa học BVTV trong trồng trọt. - GV nêu vấn đề: Theo kết quả điều tra nghiên cứu của nhóm nghiên cứu thuộc Bộ Tài nguyên và môi trường trong 368 hộ nông dân có tới 37,2% hộ nông dân sử dụng thuốc trong Danh mục cấm. - 29,1% số hộ sử dụng thuốc ngoài danh mục. - 27,1% số hộ sử dụng thuốc hết hạn sử dụng. - Điều này cho thấy sự hiểu biết của người dân khi sử dụng thuốc hóa học BVTV còn nhiều hạn chế.(Phần câu hỏi ở bài tập C3.2. - GV nhận xét, giải thích và đưa ra kết luận Nội dung 1(Nội dung nguyên tắc 4 đúng khi sử dụng thuốc HHBVTV. - tăng cường sử dụng thuốc sinh học) Nội dung 2. - Cơ sở khoa học và quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm vi sinh vật bảo vệ cây trồng. - Mục đích -Trình bày được Cơ sở khoa học và quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm vi sinh vật bảo vệ cây trồng. - Chuyển giao nhiệm vụ GV nêu vấn đề: Hiện nay việc sử dụng các chế phẩm sinh học trong bảo vệ cây trồng gọi tắt là thuốc trừ sâu sinh học được coi là một biện pháp tiên tiến vừa tiêu diệt được sâu, bệnh hại cây trồng vừa không gây ngộ độc cho môi trường và con người. - Thế nào là chế phẩm vk trừ sâu? Loài vi khuẩn nào được sử dụng để sản xuất ra chế phẩm vi khuẩn trừ sâu? Vì sao vk này tiêu diệt được sâu hại? Triệu chứng của sâu hại khi bị bệnh do vi khuẩn gây ra? 4. - Thế nào là chế phẩm virus trừ sâu + Đối tượng virus nào thường được sử dụng để tạo chế phẩm? N.P.V = Nuclear polyhedrosis virus + Triệu chứng bị bệnh của sâu hại khi bị nhiễm virus? Ở Việt Nam, virus N.P.V được sản xuất nhiều ở công ty BVTV Trung ương, Viện bảo vệ thực vật, Viện sinh học nhiệt đới. - Chế phẩm NPV. - Chế phẩm Bb. - Chuyển giao nhiệm vụ GV giao cho học sinh các bài tập tình huống sau *Tình huống 1: Khi đi thăm đồng ruộng em gặp bác nông dân đang phun thuốc hóa học thì bị ngất em sẽ làm gì? Đáp án: Khi gặp một người bị ngộ độc thuốc BVTV, phải khẩn trương đưa nạn nhân ra khỏi nơi có độc đến chỗ yên tĩnh, thoáng mát. - ỨNG DỤNG Ở GIA ĐÌNH VÀ ĐỊA PHƯƠNG GV hướng dẫn, yêu cầu Hs thực hiện những công việc khi về nhà: HS về nhà chia sẻ với gia đình những kiến thức ki sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đã được học trong bài học. - Tuyên truyền tới người nông dân về sự cần thiết phải sử dụng thuốc HH BVTV tuân theo quy tắc 4 đúng Tìm hiểu ở gia đình, thôn, xã sử dụng những loại thuốc BVTV nào? Tuyên truyền người nông dân nên tăng cường sử dụng thuốc sinh học trong trồng trọt. - Cùng với gia đình, cộng đồng thu gom bao bì, chai lọ thuốc hóa học BVTV về đúng nơi quy định để cơ quan chức năng tiêu hủy đúng quy trình. - BỔ SUNG KIẾN THỨC ĐÃ HỌC Học sinh tra cứu trên mạng Internet tập trung sưu tầm các nội dung chính sau: Thuốc bảo vệ thực vật là hóa chất độc hại được sử dụng trong nông nghiệp, nó có tác dụng như con dao hai lưỡi. - Nếu biết sử dụng một cách hợp lý thì nó sẽ góp phần đáng kể trong bảo vệ mùa màng, cải thiện chất lượng nông sản. - Tuy nhiên, nếu sử dụng một cách bừa bãi, thiếu ý thức, thiếu các biện pháp an toàn thì tai họa thật khôn lường. - Chúng tôi tin rằng mỗi người dân đều tuân theo những điều pháp luật qui định và tuân thủ một cách nghiêm ngặt những nguyên tắc trong sử dụng nông dược thì chắc chắn rằng mọi người sẽ tránh được những rũi ro đáng tiếc và sẽ đạt được những thành quả cao trong sản xuất nông nghiệp.. - PHA CHẾ PHẨM. - -Sử dụng