- ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC. - GIÁO DỤC NHÂN CÁCH CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM. - LUẬN VĂN THẠC SỸ SƢ PHẠM LỊCH SỬ. - HÀ NỘI – 2015. - Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Lịch Sử Mã số: 60140111. - Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Khoa Sƣ phạm, trƣờng Đại học Giáo dục-Đại học Quốc gia Hà Nội, Thƣ viện nhà trƣờng.Các thầy cô giáo và học sinh trƣờng THPT Thƣợng Cát, THPT Minh Khai, THPT Xuân Đỉnh, Quận Bắc Từ Liêm-Hà Nội đã tạo điều kiện giúp em thực hiện Luận văn này.. - DHLS: Dạy học lịch sử GV: Giáo viên HS: Học sinh LS: Lịch sử NXB: Nhà xuất bản CNXH: Chủ nghĩa xã hội PP: Phƣơng pháp. - 1 CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC GIÁO DỤC NHÂN CÁCH CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở TRƢỜNG THPT. - Biểu hiện nhân cách của con ngƣời. - Ý nghĩa việc giáo dục nhân cách học sinh trong dạy học lịch sử ở trƣờng phổ thông. - Thực tiễn việc giáo dục nhân cách học sinh thông qua việc dạy học lịch sử ở trƣờng trung học phổ thông hiện nay.Error! Bookmark not defined.. - CHƢƠNG II: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC NHÂN CÁCH CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM (thế kỉ X-giữa thế kỉ XIX. - 2.1.Vị trí, mục tiêu, nội dung cơ bản của phần lịch sử Việt Nam(thế kỉ X – giữa thế kỉ XIX) lớp 10 THPT - Chƣơng trình ChuẩnError! Bookmark not defined.. - Vị trí của kiến thức lịch sử. - Mục tiêu của phần lịch sử Việt Nam lớp 10 (thế kỉ X – giữa thế kỉ XIX. - 2.1.3.Nội dung cơ bản phần lịch sử Việt Nam lớp 10( thế kỉ X- giữa thế kỉ XIX. - Xác định nội dung kiến thức cần khai thác để giáo dục nhân cách cho học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam lớp 10(thế kỉ X- giữa thế kỉ XIX. - Những yêu cầu cơ bản khi xác định các biện pháp giáo dục nhân cách cho học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam(thế kỉ X-giữa thế kỉ XIX) lớp 10 THPT - Chƣơng trình chuẩn. - Một số biện pháp để giáo dục nhân cách cho học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam(thế kỉ X-giữa thế kỉ XIX) lớp 10 THPT - Chƣơng trình chuẩn.. - Khai thác triệt để kiến thức trong sách giáo khoa lịch sử theo phƣơng pháp bộ môn để giáo dục nhân cách học sinhError! Bookmark not defined.. - Sử dụng câu chuyện về nhân vật lịch sử để giáo dục nhân cách học sinh. - Vận dụng phƣơng pháp đóng vai để giáo dục nhân cách học sinh. - Liên hệ kiến thức lịch sử với thực tiễn cuộc sống để giáo dục nhân cách học sinh. - Giáo viên lịch sử là tấm gƣơng về nhân cách cho học sinh học tập và noi theo. - Cho tƣờng gốc tích nƣớc nhà Việt Nam”.Đã là ngƣời Việt Nam thì dù ở đâu cũng phải biết lịch sử nƣớc mình vì đó là đạo lí muôn đời của dân tộc “ Uống nƣớc nhớ nguồn”.. - Nhƣng dạy và học lịch sử giờ đây không phải là chỉ ghi nhớ một số sự kiện, một vài chiến công nói lên tiến trình đi lên của dân tộc hoặc chỉ ghi nhớ công ơn của một số ngƣời làm nên sự nghiệp to lớn đó, mà còn phải biết tìm hiểu, tiếp nhận những nét đẹp của đạo đức, của đạo lí làm ngƣời Việt Nam . - vì đó chính là cái gốc của mọi sự nghiệp lớn hay nhỏ của dân tộc không phải chỉ ở thời xƣa mà ở cả ngày nay.Lịch sử đóng một vai trò rất lớn trong việc giáo dục thế hệ trẻ và không thể thiếu đƣợc trong việc học tập của học sinh ngày nay là chủ nhân tƣơng lai của đất nƣớc. - Nhƣng có thể nói rằng, đối với học sinh phổ thông hiện nay đặc biệt là giới trẻ, đều xem môn Lịch sử là một môn học nhàm chán và không thiết thực. - Đa số học sinh đều có một câu hỏi là “ Học lịch sử để làm gì ? Và tại sao phải học Lịch sử ?Có thể là các em chƣa nhận thức đƣợc ý nghĩa của môn Lịch sử, lịch sử nghiên cứu cái gì và lịch sử giáo dục con ngƣời nhƣ thế nào.Và một số ý kiến cho rằng môn Lịch sử là một môn học phụ, dẫn đến việc chất lƣợng dạy và học ngày càng thấp đi, làm ảnh hƣởng đến việc giáo dục thế hệ trẻ.Do đó không xác định đƣợc mục đích học tập, không có phƣơng pháp học tập đúng, từ đó nảy sinh quan niệm sai lầm về vai trò ý nghĩa môn học này.. - Là một giáo viên lịch sử, tôi vẫn luôn trăn trở là làm sao giúp các em yêu thích môn học này hơn nữa, say mê tìm tòi tri thức lịch sử, từ đó nhận thức đƣợc rằng đây là một bộ môn vô cùng giá trị không chỉ dạy các em kiến thức, sự kiện, nhân vật lịch sử…mà còn mang một ý nghĩa, giá trị to lớn hơn là. - giáo dục đạo đức, giáo dục con ngƣời, hình thành những phẩm chất, nhân cách tốt đẹp góp phần hoàn thiện bản thân các em. - Tác giả Phạm Hồng Quang trong cuốn Môi trƣờng giáo dục, nhà xuất bản giáo dục (2006) đã viết: “Giáo dục nhân cách toàn diện là mục tiêu cơ bản của hệ thống giáo dục quốc dân và đang là vấn đề quan tâm của toàn xã hội. - Ở mỗi giai đoạn lịch sử mô hình nhân cách có thể có những yêu cầu mới khác nhau, song quy luật về sự phát triển và hình thành nhân cách con ngƣời vẫn phải là vấn đề cơ bản, cốt lõi của lí luận thực tiễn và giáo dục. - Lịch sử lớp 10 trong đó phần Lịch sử Việt Nam giai đoạn (từ thế kỉ X – giữa thế kỉ XIX) là một trong nhữngphầnnội dung kiến thức quan trọng của dân tộc ta, có ý nghĩa giáo dục sâu sắc và nhiều giá trị to lớn về bài học lịch sử, giá trị nhân sinh quan, giá trị con ngƣời.Từ đó giáo dục những nhân cách sống,giá trị đạo đức tốt đẹp của một con ngƣời, đặc biệt thấy đƣợc giá trị và vai trò quan trọng của môn học này.. - Đó là lí do chúng tôi chọn vấn đề: “Giáo dục nhân cách cho học sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam (từ thế kỉ X – giữa thế kỉ XIX. - Lịch sử nghiên cứu vấn đề. - Thông qua giảng dạy môn Lịch sử để hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh THPT là một nội dung rất quan trọng trong chiến lƣợc đào tạo con ngƣời của Đảng. - Trong thời gian qua đã có nhiều công trình nghiên cứu về giáo dục nhân cách dƣới những góc độ khác nhau, có giá trị rất lớn về mặt lý luận và thực tiễn. - trong Tuyển tập, tập II - Nxb Sự thật (1972), tác giả đề cập đến vấn đề: “Giáo dục nhân cách là mục tiêu cơ bản của hệ thống giáo dục quốc dân và đang là vấn đề quan tâm của toàn xã hội. - Ở mỗi giai đoạn lịch sử, mô hình nhân cách có thể có những yêu cầu mới khác nhau, song quy luật về sự hình thành và phát triển nhân cách con ngƣời vẫn phải là vấn đề cơ bản, cốt lõi của lí luận và thực tiễn giáo dục”. - Cuốn “Chủ nghĩa xã hội và nhân cách” của tập thể các nhà khoa học Liên xô cũ, nhà xuất bản sách giáo khoa Mác- Lênin phát hành năm 1983 đề cập đến vấn đề con ngƣời, nguồn lực con ngƣời trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội.. - Nhà giáo dục Liên Xô M. - Crugiăc trong cuốn “ Phát triển tư duy HS như thế nào”, Nxb Giáo dục, Hà Nội,1973 đã chỉ rõ việc tạo biểu tƣợng lịch sử có vai trò và ý nghĩa to lớn đối với phát triển tƣ duy học sinh. - Ông đã khẳng định “ Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan là phương pháp tốt nhất phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ của học sinh”.[17. - Theo cách tiếp cận “sƣ phạm tƣơng tác” của Jean Marc Denommé et Madeleine Roy “ Tiến tới một phương pháp sư phạm tương tác” Nxb Thanh niên, năm 2000, ngƣời giáo viên cần phải quan tâm đến việc tạo ra cho học sinh một động lực học tập “ Luôn tìm kiếm lợi ích của việc học, cố gắng cá nhân và tự chịu trách nhiệm về việc học của mình.” [7;tr.43].. - F.K.Kôrôvkin khi nghiên cứu về “ Phương pháp dạy học ở trường phổ thông” Nxb Giáo dục, Hà Nội,1998, đã khẳng định: “Học tập lịch sử là một quá trình nhận thức, mà biểu tƣợng là một cơ sở quan trọng, vì đó là sản phẩm cao nhất của nhận thức cảm tính” [6;tr.5]. - Từ điển văn hóa giáo dục Việt Nam, GS Vũ Ngọc Khánh biên soạn, NXB Văn hóa thông tin, H.2001 đề cập đến nội dung: cung cấp cho ngƣời đọc trong và ngoài nƣớc một ý niệm tổng quan về bức tranh di sản địa danh - văn hoá lịch sử Việt Nam và sự phân bố (tự nhiên) của các loại hình di sản văn hoá đó trên lãnh thổ Việt Nam, hi vọng làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con ngƣời Việt Nam trong xã hội hiện đại.. - “Chiến lƣợc phát triển giáo dục trong thế kỉ XXI, kinh nghiệm của các quốc gia”, 2002 của Viện nghiên cứu phát triển giáo dục, NXB Chính trị Quốc gia Hà Nộiđây là tập hợp những kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học có liên quan đến lĩnh vực phát triển chiến lƣợc giáo dục nƣớc ta giai đoạn hiện nay.. - Trong đó đáng chú ý có nhà nghiên cứu Hà Thế Ngữ đã đi sâu nghiên cứu vấn đề tổ chức quá trình giáo dục đạo đức thông qua giảng dạy các môn khoa học, đặc biệt các môn khoa học xã hội và nhân văn. - Ngoài ra, tác giả còn đề cập đến việc rèn luyện phƣơng pháp tƣ duy khoa học, trên cơ sở đó giáo dục thế giới quan, nhân sinh quan, bồi dƣỡng ý thức đạo đức, hƣớng dẫn thực hiện các hành vi đạo đức cho học sinh. - Tác giả Phạm Hoàng Gia nghiên cứu mối quan hệ giáo dục nhận thức khoa học với giáo dục đạo đức, những biểu hiện nhân cách trong lối sống và đƣa ra dự báo mô hình nhân cách sinh viên năm 2000.. - Nguyễn Ngọc Bích, (1998), Tâm lí học nhân cách – Một số vấn đề luận, Nxb Đại học Quốc Gia, Hà Nội.. - Nguyễn Ngọc Bích, (2000), Tâm lý học nhân cách. - Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội. - “Không!Phương pháp dạy học là khoa học và thực tế”,Báo Giáo dục và thời đại, số 146-năm thứ 47, [tr6].. - Barry D.Smiith - Harold J.Vtter, (2005), Các học thuyết về nhân cách. - Nxb Văn hóa – Thông tin, Hà Nội. - 8.Hồ Ngọc Đại,(1983), Tâm lí học dạy học, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - 9.Phạm Văn Đồng,Đào tạo thế hệ trẻ của dân tộc thành những chiến sĩ cách mạng dũng cảm, thông minh, sáng tạo, Nxb Giáo dục Hà Nội, 1989.. - NXB Khoa học xã hội, Hà Nội.. - Phạm Văn Hà, (chủ biên), Lịch sử Hà Nội, Nxb Hà Nội, 2012.. - 13.Phạm Minh Hạc – Lê Đức Phúc, (chủ biên),(2004),Một số vấn đề nghiên cứu nhân cách,Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.. - NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội.. - 17.Lƣơng Quỳnh Khuê, (1995), Văn hóa thẩm mỹ và nhân cách. - Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.. - 18.Kharlamop I.F, (1979), Phát huy tính tích cực của học sinh như thế nào?,tập 1, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Kharlamop I.F, (1979), Phát huy tính tích cực của học sinh như thế nào?, tập 2, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - 20.Phùng Hữu Lan,(2006), Lịch sử triết học Trung Hoa, tập 1, Lê Anh Minh dịch, Nxb. - P.X Lâybêngrúp, Những yêu cầu đối với một bài học lịch sử về mặt lí luận dạy học, Nxb Giáo dục, Matxcơva, 1982, tiếng Nga.. - Phan Ngọc Liên (1999), Hồ Chí Minh - Từ nhận thức lịch sử đến hành động cách mạng, Nxb Chính trị quốc gia.. - 24.Phan Ngọc Liên - Trần Văn Trị, (1976), Phương pháp dạy - học lịch sử, tập 1, Nxb Giáo dục Hà Nội.. - 25.Phan Ngọc Liên - Trần Văn Trị, (1976), Phương pháp dạy- học lịch sử, tập 2, Nxb Giáo dục Hà Nội.. - 26.Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng, Nguyễn Thị Côi, Trần Vĩnh Tƣờng, (đồng chủ biên), (2002),Một số chuyên đề phương pháp dạy học lịch sử, Nxb Đại hoc Quốc gia Hà Nội.. - 27.Phan Ngọc Liên, Lƣơng Ninh, Trƣơng Hữu Quýnh, Đinh ngọc Bảo (chủ biên), Lịch sử 10, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2013.. - Chính trị quốc gia, Hà Nội.. - NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội.. - Trần Thị Tuyết Oanh,(2006),Giáo trình Giáo dục học. - Đào Thị Oanh, (2007), Vấn đề nhân cách trong tâm lí học ngày nay, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - 34.Trƣơng Hữu Quýnh, Nguyễn Thị Côi, Nguyễn Thái Hoàng (1994), Tìm hiểu hoạt động giáo dục truyền thống yêu nước, Bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử dân tộc. - 35.Vũ Trọng Rỹ(2009), Báo cáo tổng kết đềtài khoa học công nghệcấp Bộ “ Định hướng phát triển giáo dục Việt Nam trong quá trình hội nhập quốc tế”,nghiệm thu cấp Bộ ngày tại Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.. - 36.Savin N.V, (1983), Giáo dục học, Tập 1, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Sacđacôp M.N, (1970), Tư duy học sinh, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - TS.Hoàng Thanh Tú, PGS.TS.Vũ Quang Hiển (đồng chủ biên),Phương pháp dạy học lịch sử ở trường THPT, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội,2014.. - Trịnh Đình Tùng, (chủ biên), (2012), Bồi dưỡng học sinh giỏi môn lịch sử trung học phổ thông, Nxb Giáo dục Việt Nam.. - 39.Thái Duy Tuyên, (2008), Phương pháp dạy học truyền thống và hiện đại, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Trần Trọng Thủy, (1997), Học thuyếtxã hội – lịch sử của L.X.Vuwgotxki về sự phát triển, Kỉ yếu Hội thảo “L.X.Vƣgôtxki – nhà tâm lí học kiệt xuất thế kỉ XX”.. - Trần Trọng Thủy, (2000), Mô hình nhân cách con người Việt Nam trong thời kì CNH – HĐH đất nước, Báo cáo đề tài KHNC 04 – 04.. - Nguyễn Quang Uẩn, (2010), Tuyển tập nghiên cứu về tâm lí – giáo dục, Nxb Đại học Sƣ phạm Hà Nội. - 46.Phạm Viết Vƣợng, (2000), Giáo dục học, Nxb Đại học Quốc Gia Hà Nội.. - Phạm Viết Vƣợng, (2000), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.. - *Tạp chí, giáo dục:. - 1.Bộ Giáo dục và Đào tạo(2001), Khoa học môi trường, GS.Lê Văn Khoa chủ biên, NXB Giáo dục, Hà Nội.. - Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2005), Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kì III môn Lịch sử, Quyển 1, Nxb Giáo dục, Hà Nội.. - Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hướng dẫn thực hiện chương trình sách giáo khoa lớp Môn Lịch sử, Nxb Giáo dục, Hà Nội các năm . - Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2009), Chương trình dạy học chuyên sâu môn Lịch sử, Tài liệu lƣu hành nội bộ, Hà Nội.. - Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2010), Tài liệu tập huấn giáo viên trường THPT Chuyên – Hướng dẫn thực hiện chương trình dạy học chuyên sâu môn Lịch sử, Tài liệu lƣu hành nội bộ.. - Nxb Sách giáo khoa Mác - Lênin, Hà Nội.. - Lịch sử Việt Nam, tập 1 - Ủy ban KHXHNV, Hà Nội, 1970.. - Lịch sử Việt Nam, tập 2 - Ủy ban KHXHNV, Hà Nội, 1986.. - 9.Một số vấn đề nội dung lịch sử lớp 10 – Khoa Sử Đại học Sư phạm Hà Nội, 1990.. - Đảng Cộng sản Việt Nam,(2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứXI,NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội.