- GIỚI THIỆU THƢ VIỆN DI ĐỘNG TRONG THỜI ĐẠI SỐ TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT TP. - THƢ VIỆN ĐH SPKT TP. - TỔNG QUAN VỀ THƢ VIỆN DI ĐỘNG (M-LIBRARIES) VÀ GIÁO TRÌNH ĐIỆN TỬ HCMUTE. - Thuật ngữ Thƣ viện di động (M-Libraries) bao gồm toàn bộ các hoạt động, quy trình, và ứng dụng có thể thực hiện bằng công nghệ di động.. - Giáo Trình Điện Tử HCMUTE” là những tác phẩm chỉ có thể dùng các công cụ điện tử nhƣ máy vi tính, máy trợ giúp kỹ thuật số cá nhân (thiết bị đọc, máy tính bảng và điện thoại thông minh nhƣ iPhone, iPad, Samsung Galaxy, HTC Tablet. - GIỚI THIỆU GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG “M-LIBRARIES” TRÊN NỀN TẢNG DI ĐỘNG TẠI THƢ VIỆN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT TP.. - Giới thiệu ứng dụng thƣ viện MyOPAC dành cho thiết bị di động MyOPAC là ứng dụng tra cứu, đọc sách điện tử của các thƣ viện đƣợc phát triển bởi công ty PSC, đƣợc áp dụng cho các đơn vị thƣ viện trƣờng học trong đó có Thƣ viện Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Kỹ Thuật TP.HCM.. - MyOPAC đƣợc cung cấp hoàn toàn miễn phí, có thể hoạt động trên tất cả các loại thiết bị kỹ thuật số nhƣ máy tính bảng (tablet), điện thoại thông minh (smart phone), máy tính xách tay (laptop), máy tính để bàn (PC).. - Hiện tại MyOPAC có 3 phiên bản tƣơng ứng với 3 hệ điều hành đang đƣợc ngƣời dùng sử dụng nhiều nhất hiện nay là Android, Window Phone và iOS.. - Mƣợn E-Book - Tìm sách - Tìm đề tài - Cần biết - Báo tạp chí - Liên thƣ viện - Tài khoản. - Theo dõi và gửi yêu cầu mƣợn trả tài liệu. - Nhằm xây dựng và phát triển thƣ viện điện tử của Nhà trƣờng giai đoạn và tầm nhìn đến năm 2030.. - Tài liệu nội sinh đã đƣợc số hóa chủ yếu là luận văn, đồ án đạt khoảng 10.000 tài liệu.. - HCM http://epaper.edu.vn. - 8 Thƣ viện ĐH SPKT TP.HCM. - XÂY DỰNG THƢ VIỆN HIỆN ĐẠI THEO HƢỚNG. - LEARNING COMMONS – KHÔNG GIAN HỌC TẬP CHUNG. - Tóm tắt: Thƣ viện có vai trò vô cùng quan trọng trong các trƣờng đại học, cao đẳng, vì vậy việc đầu tƣ cho phát triển thƣ viện là việc rất cần thiết. - Tại Việt Nam, các thƣ viện đang ngày càng đƣợc chú trọng và quan tâm, đặc biệt có một số thƣ viện lớn đã xây dựng và phát triển hƣớng theo mô hình thƣ viện hiện đại của nƣớc ngoài và đã đạt đƣợc những thành công nhất định. - Tuy nhiên, với xu thế phát triển của các thƣ viện trên thế giới hiện nay, mô hình đƣợc xem là ƣu việt nhất: Learning commons – Không gian học tập chung là mô hình kết hợp giữa thƣ viện với công nghệ thông tin và các dịch vụ hỗ trợ học tập nhằm cung cấp những dịch vụ tốt nhất đáp ứng đƣợc tối đa các nhu cầu của ngƣời dùng. - Bài viết đƣa ra những khái niệm và cấu thành cơ bản của mô hình Learning commons, bên cạnh đó đề xuất một mô hình kết hợp giữa Learning Commons hiện đại và thƣ viện phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam hiện nay.. - “Tôi để ý thấy rằng, hễ đoàn khách nào đến thăm trƣờng ta thì họ đều muốn đến thăm Thƣ viện. - Những ai đi Thƣ viện thƣờng xuyên, chắc chắn thấy không dƣới chục lần các nhân viên Thƣ viện và ban giám hiệu nhà trƣờng dẫn các đoàn khách tham quan vòng quanh Thƣ viện. - Có khi nào các bạn đặt ra câu hỏi “Tại sao các đoàn khách lại đặc biệt quan tâm đến Thƣ viện nhƣ vậy” không?”[1]. - Có thể nói một cách đơn giản, thƣ viện đƣợc quan tâm đặc biệt nhƣ vậy chính là vì chức năng, nhiệm vụ của nó trong các trƣờng đại học. - Thƣ viện hoạt động dựa trên 4 chức năng chính là: Thông tin, giáo dục, văn hóa và giải trí. - Với những chức năng này, thƣ viện có nhiệm vụ cung cấp cho ngƣời dùng kho tàng tri thức khổng lồ, những dịch vụ phục vụ cho học tập nghiên cứu hay đơn giản chỉ là không gian để giải trí, thƣ giãn. - Đó là lí do vì sao mà xây dựng một thƣ viện hiện đại, nhiều chức năng, nhiều dịch vụ đáp ứng tối đa nhu cầu của sinh viên và giảng viên lại quan trọng nhƣ vậy.. - Tuy nhiên, để xây dựng đƣợc một thƣ viện hiện đại và phục vụ ngƣời dùng một cách tốt nhất vẫn đang là một bài toán không dễ dàng tìm ra câu trả lời. - Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu của con ngƣời ngày càng cao, thƣ viện phải luôn thay đổi, cập nhật, làm mới mình để có thể phục vụ ngƣời dùng một cách tốt nhất. - Đối với vấn đề này, các thƣ viện nƣớc ngoài hiện đang làm rất tốt và các thƣ viện tại Việt Nam cũng đang hƣớng theo những mô hình thƣ viện hiện đại và đang chuyển mình một cách nhanh chóng, rõ rệt. - Bài viết này xin đƣa ra một mô hình thƣ viện hiện đại đã đƣợc rất nhiều các thƣ viện trên thế giới áp dụng và các thƣ viện Việt Nam đang dần hƣớng tới.. - Đó là mô hình Learning Commons – Không gian học tập chung.. - Learning Commons đƣợc định nghĩa nhƣ là một không gian giáo dục, tƣơng tự nhƣ thƣ viện và lớp học trong đó có các không gian và hạ tầng thiết bị phục vụ việc đọc, nghiên cứu, tự học, làm việc nhóm, sáng tạo, gặp gỡ, hay đơn thuần chỉ là thƣ. - giãn… Learning commons là sự kết hợp giữa thƣ viện với công nghệ thông tin và các dịch vụ hỗ trợ học tập nhằm cung cấp những dịch vụ tốt nhất đáp ứng đƣợc tối đa các nhu cầu của ngƣời dùng. - Đây là một không gian học tập năng động với kiến trúc, nội thất, trang thiết bị công nghệ và cách thức tổ chức quản lí luôn hƣớng đến ngƣời dùng.. - Áp dụng mô hình này, ngƣời dùng thƣ viện có thể phát huy tối đa những không gian chung để tự tra cứu, học, đọc tài liệu hoặc nghiên cứu, thảo luận về các vấn đề quan tâm, hoặc đơn giản chỉ là nghỉ ngơi, thƣ giãn. - Mô hình cho phép ngƣời dùng chủ động tiếp cận tài liệu và sử dụng những trang thiết bị hiện đại mà không cần sự can thiệp của thủ thƣ. - Nhƣ vậy không gian thƣ viện sẽ phát huy tối đa tính chủ động của ngƣời dùng, từ đó đem lại cho họ cảm giác thoải mái, tiện nghi nhất, cùng với hiệu quả học tập, nghiên cứu tốt nhất.. - Ý tƣởng xây dựng những Learning Commons trong thƣ viện đƣợc bắt nguồn từ những nhà Thƣ viện học Hoa Kỳ vào những năm 90 của thế kỉ XX. - Những Learning Commons đầu tiên đƣợc xây dựng tại Thƣ viện Đại học Iowa (1992) và Nam California (1994) của Mỹ và đã đƣợc nhân rộng ra rất nhiều thƣ viện trên Thế giới.. - Một mô hình Learning commons đúng nghĩa bao gồm nhiều khu vực chức năng và thành phần công nghệ hiện đại, là sự kết hợp hài hòa giữa thƣ viện, trung tâm giảng dạy, trung tâm đa phƣơng tiện và các dịch vụ hỗ trợ học tập khác. - Tại Việt Nam, mô hình này đã xuất hiện và bƣớc đầu đã đƣợc các thƣ viện triển khai, áp dụng.. - Tuy nhiên, để xây dựng một Learning Commons đúng nghĩa yêu cầu khá lớn về vốn đầu tƣ, hiểu biết công nghệ và kiến thức để tổ chức và vận hành mô hình này. - Và để xây dựng thành công mô hình Learning commons, các trƣờng đại học phải có tầm nhìn, chiến lƣợc phát triển phù hợp với thực tế và đặc biệt là lấy ngƣời học làm trung tâm . - Vì vậy, đối với điều kiện của các thƣ viện Việt Nam hiện nay để xây dựng đƣợc một Learning commons đúng nghĩa sẽ là những bƣớc đi khó khăn và lâu dài. - Vậy nên, thông qua quá trình tìm hiểu, tham gia đào tạo tại một số khóa học quốc tế, cùng với kinh nghiệm tƣ vấn, triển khai mô hình và giải pháp công nghệ tại các thƣ viện, chúng tôi xin đƣợc đƣa ra một mô hình kết hợp giữa Learning Commons hiện đại và thƣ viện với các chức năng cơ bản của nó. - Đây có thể là một nét mới, một sự kết hợp hài hòa nhất, phù hợp nhất trong điều kiện của Việt Nam hiện nay.. - Mô hình bao gồm những phòng/ khu vực chức năng sau:. - Không gian chung: Là nơi gặp gỡ của ngƣời sử dụng khi đến với thƣ viện, tại đây ngƣời dùng có thể tự đọc, tự học hay gặp gỡ bạn bè để trò chuyện, hay thậm chí là thƣ giãn, nghỉ ngơi sau những giờ học hành căng thẳng. - Bên cạnh đó, có thể bố trí những góc sáng tạo, năng động, thoải mái để sinh viên có thể tự do khám phá, sáng tạo.. - Bởi mô hình Learning commons là một mô hình rất đa dạng, hiện đại và bạn đọc rất cần tới sự hƣớng dẫn của thủ thƣ để có thể sử dụng thƣ viện một cách hiệu quả nhất.. - Phòng đọc chuyên ngành: Là nơi lƣu giữ và phục vụ các tài liệu nghiên cứu đƣợc sắp xếp theo từng môn loại. - Ngƣời dùng sẽ tự tìm và sử dụng tài liệu theo nhu cầu tại chỗ. - Trong không gian này, thƣ viện có thể đặt máy scan tự phục vụ giúp cho ngƣời dùng có thể tự scan những trang tài liệu họ cần sau đó lƣu lại để phục vụ cho công việc học tập, nghiên cứu.. - Kho mƣợn: Là kho chứa tài liệu giáo trình hoặc tài liệu tham khảo cho phép ngƣời dùng có thể mƣợn tài liệu về nhà. - Kho mƣợn đƣợc sắp xếp theo các loại sách để ngƣời dùng có thể tự tìm tài liệu một cách dễ dàng. - Trong phòng thƣờng đặt các thiết bị mƣợn trả sách tự động hoặc các giá trả sách thông minh giúp cho ngƣời dùng có thể tự làm thủ tục mƣợn trả mà không cần sự can thiệp của thủ thƣ.. - Phòng đào tạo ngƣời dùng tin: Đây là phòng đào tạo ngƣời sử dụng thƣ viện, đƣợc trang bị máy tính kết nối internet để hƣớng dẫn sử dụng các dịch vụ của thƣ viện, ngoài ra có thể sử dụng để đào tạo kỹ năng thông tin đáp ứng nhu cầu nâng cao khả năng định vị, khai thác, đánh giá và sử dụng thông tin của sinh viên, giảng viên.. - Phòng đọc chuyên gia: Là phòng dành cho giảng viên nghiên cứu chuyên sâu, đƣợc thiết kế không gian yên tĩnh và cách xa khu vực không gian chung để không bị ảnh hƣởng từ bên ngoài.. - Phòng tự học: Bố trí bàn học, máy tính, tủ đồ cá nhân,…nhằm phục vụ cho ngƣời đọc 24/24, tách biệt với khu mƣợn trả sách, ngƣời học có thể ra vào tự do, chủ động thời gian học tập của mình.. - Khu vực đọc giải trí: Không gian thƣ giãn tự do, đƣợc trang bị các ghế sofa tiện nghi, một số loại sách báo, tạp chí giải trí nhƣ thời trang, phim ảnh, truyện tranh. - sinh viên có thể đọc sách hoặc ngả lƣng nghỉ ngơi, thƣ giãn.. - Căng tin: Quán phục vụ các thức uống và thức ăn nhanh ngay trong thƣ viện dành cho cả sinh viên và giảng viên.. - Khu in ấn, photocopy: Khu vực đáp ứng nhu cầu của ngƣời dùng muốn có bản sao của cả tài liệu in ấn và các tài liệu kỹ thuật số mà họ đã truy cập trong thƣ viện. - Tại đây, sẽ bố trí máy scan tự phục vụ kết nối với máy in nhằm mục đích cho sinh viên tự scan và in những tài liệu mình muốn theo giới hạn cho phép của thƣ viện. - Thiết bị scan sẽ đƣợc tích hợp thanh toán tùy theo nhu cầu của thƣ viện, đây có thể coi là một dịch vụ tạo giá trị gia tăng cho thƣ viện.. - Khu trƣng bày giới thiệu sách mới: Khu trƣng bày các bộ sƣu tập sách mới, tài liệu và dịch vụ đa dạng của thƣ viện, có thể là các tủ chứa sách mới hoặc màn hình tivi giới thiệu thƣ viện và giới thiệu sách mới. - Tại khu vực này, thƣ viện có thể bố trí một số bàn để đọc sách mới theo yêu cầu.. - Khu ấn phẩm xuất bản của Trƣờng: Các trƣờng đại học thƣờng có nhà xuất bản riêng chuyên xuất bản những tài liệu của giảng viên, sinh viên trong trƣờng viết. - Khu hƣớng dẫn học tập: Thƣ viện là nơi chứa một khối lƣợng lớn những tài liệu chuyên ngành, vì vậy việc bố trí những lớp học ngay tại thƣ viện sẽ tạo điều kiện tiếp. - cận tài liệu rất dễ dàng. - Khu hành chính thƣ viện: Khu vực làm việc của nhân viên và quản lý thƣ viện:. - Phòng Nghiệp vụ, Phòng tin học, Phòng số hóa, Phòng máy chủ, Kho lƣu tài liệu.. - Một số mô hình thƣ viện đã đƣợc thiết kế và triển khai tại Việt Nam bởi IDT:. - Thƣ viện vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp giáo dục, hầu hết các trƣờng cao đẳng, đại học đã nhìn thấy điều đó và bƣớc đầu phát triển hệ thống thƣ viện. - Tuy nhiên, nhƣ vậy vẫn chƣa đủ, thƣ viện cần có những bƣớc đi đúng đắn để có thể trở thành “trái tim của các trƣờng đại học” và “ngôi nhà thứ 2” của sinh viên. - Và mô hình Learning commons có thể coi là bƣớc đi đầu tiên giúp thƣ viện phát huy vai trò và tầm quan trọng.. - mong muốn đó, chúng tôi luôn mang tới cho thƣ viện những cái nhìn mới để từ đó giúp cho các thƣ viện Việt Nam có thể sánh ngang với cộng đồng thƣ viện trên Thế giới.. - Xây dựng thƣ viện theo hƣớng Learning commons không phải việc đơn giản, và để vận hành nó càng không dễ dàng. - Vì vậy, chúng tôi đã tích cực tìm hiểu, nghiên cứu và tham gia các khóa đào tạo của chuyên gia nƣớc ngoài để hiểu rõ hơn về cách thức xây dựng, tổ chức, triển khai, vận hành mô hình này. - Hiện tại, chúng tôi đang làm việc với nhiều thƣ viện để hỗ trợ thiết kế, bố trí không gian trên mô hình 3D. - Bên cạnh đó, chúng tôi đang tài trợ và đồng hành cùng Viện Thông tin Khoa học – Học viện chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nghiên cứu đề tài khoa học: “Xây dựng và tổ chức thƣ viện theo mô hình “Không gian học tập chung” tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh”. - [1] Tầm quan trọng của thƣ viện / Thanh Phong (Truy cập ngày tại http://enews.agu.edu.vn/?act=VIEW&a=12479. - [2] Nguyễn Minh Hiệp(2011), Xu hƣớng xây dựng không gian học tập chung (Learning Commons. - [3] Today‟s Learning commons model / Susan McMullen (Truy cập ngày 4/5/2016) tại. - Cử nhân Thông tin - thƣ viện LƢƠNG THỊ THẮM.