Phát triển năng lực tự học cho học sinh lớp 12 thông qua dạy học chủ đề số phức

- ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC.
- PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH LỚP 12 THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ SỐ PHỨC.
- Chuyên ngành: Lý luận và Phƣơng pháp dạy học (bộ môn Toán) Mã số .
- Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề.
- 1.1.1 Các nghiên cứu trên thế giới về tự học.
- 1.1.2 Các nghiên cứu ở Việt Nam về tự học.
- 1.2.1 Khái niệm tự học.
- 1.2.2 Một số hình thức tự học cơ bản.
- 1.2.3 Năng lực và năng lực tự học của học sinh.
- 1.2.4 Phân biệt năng lực với tri thức kỹ năng, kỹ xảo.
- 1.2.5 Các năng lực hình thành năng lực tự học của học sinh.
- Các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình tự học của học sinh.
- 1.3.2 Ảnh hƣởng của năng lực trí tuệ.
- 1.3.4 Ảnh hƣởng của phƣơng pháp dạy học của thầy.
- 1.4 Thực trạng dạy học theo hƣớng phát triển năng lực tự học môn Toán ở trƣờng THPT Đào Duy Từ.
- THIẾT KẾ MỘT SỐ GIÁO ÁN DẠY HỌC SỐ PHỨC THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH.
- Một số giải pháp của giáo viên nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh.
- Thiết kế một số giáo án giảng dạy theo hƣớng phát triển năng lực tự học của học sinh.
- Để có thể chủ động tiếp nhận, lĩnh hội tri thức thay thế cho cách học thụ động đòi hỏi mỗi học sinh phải có nhiều nỗ lực trong hoạt động học tập, đặc biệt phải giành thời gian cho việc tự học.
- Vấn đề tự học đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh lĩnh hội kiến thức môn học cũng nhƣ phát huy năng lực của bản thân trên cơ sở chính là sự hƣớng dẫn của giáo viên..
- Việc tự học, tự nghiên cứu tài liệu học tập đối với học sinh là hoạt động vô cùng cần thiết, mặc dù đã làm quen với hình thức này từ các lớp dƣới, nhƣng học sinh vẫn gặp một số khó khăn do chƣa thực sự tìm ra phƣơng pháp học tập hiệu quả..
- Học sinh còn nhiều vƣớng mắc, khó khăn khi học tập, chƣa thực sự dành nhiều thời gian cho việc tự học, chƣa thƣờng xuyên thực hiện tự học chƣa đƣợc chú trọng đến phát triển năng lực tự học một cách hợp lí..
- Số phức là chủ đề thƣờng xuất hiện trong các kỳ thi học kỳ, tốt nghiệp, thi tuyển sinh vào đại học và cao đẳng của học sinh.
- Tập hợp số phức là tập hợp trừu tƣợng để giảng dạy cho học sinh ngƣời giáo viên phải hiểu rõ bản chất về tập hợp số phức mới có thể giảng dạy một cách hiệu quả.
- Qua đó giúp học sinh hiểu về tập số phức và ý nghĩa của nó.
- Học tốt tập hợp số phức trong chƣơng trình trung học phổ thông sẽ giúp học sinh học tốt các môn toán cao cấp ở bậc đại học..
- Do vậy, việc xây dựng hệ thống bài giảng nhằm phát huy năng lực tự học của học sinh thông qua chủ đề số phức là rất cần thiết..
- Xuất phát từ thực tế trên và điều kiện nghiên cứu của bản thân, tác giả lựa chọn đề tài: “Phát triển năng lực tự học cho học sinh lớp 12 thông qua dạy học chủ đề số phức” cho luận văn của mình..
- Mục đích nghiên cứu.
- Xậy dựng các bài giảng và tổ chức triển khai các bài giảng nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh lớp 12 thông qua dạy học chủ đề số phức trong môn toán chƣơng trình trung học phổ thông..
- Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Trong phần này, đề tài hê ̣ thống cơ sở lý luâ ̣n về khái niệm tự học, các hình thức tự học, các năng lực hình thành nên năng lực tự học..
- Tìm hiểu thực trạng tự học của học sinh tại trƣờng THPT Đào Duy Từ - Hà Nội..
- Đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh..
- Xây dựng một số giáo án dạy học nội dung số phức theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho học sinh..
- Tổ chức thực nghiệm nhằm đánh giá mức độ hiệu quả của các giải pháp cần thực hiện khi xây dựng bài giảng nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh đã đề xuất..
- Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.
- Khách thể nghiên cứu: Kế hoạch hƣớng dẫn học sinh tự học nội dung Số phức - môn Toán 12 ở trƣờng trung học phổ thông..
- Đối tượng nghiên cứu: Năng lực tự học của học sinh..
- Vấn đề nghiên cứu.
- Đề tài tập trung vào nghiên cứu hai vấn đề cơ bản sau:.
- Làm thế nào để phát triển năng lực tự học của học sinh..
- Tổ chức dạy học nội dung số phức nhƣ thế nào để phát triển năng lực tự học cho học sinh..
- Xây dựng và triển khai các bài giảng theo hƣớng phát triển năng lực tự học của học sinh thông qua dạy học chủ để số phức có thể thực hiện đƣợc và áp dụng một cách hợp lý sẽ mang lại sự chủ động hơn đối với học sinh trong quá trình chiếm lĩnh tri thức góp phần rèn luyện và phát triển năng lực tự học của học sinh..
- Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 7.1 Phạm vi về nội dung.
- Nghiên cứu nội dung số phức trong sách giáo khoa và bài tập giải tích 12 nâng cao và sách tham khảo..
- Bƣớc đầu xác định đƣợc cơ sở lý luận cơ bản và thực tiễn của hoạt động tự học..
- Đề ra phƣơng án dạy học nội dung số phức theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho học sinh..
- Luận văn có thể đƣợc áp dụng rộng rãi với các nội dung khác của môn toán, góp phần phát triển năng lực tự học của học sinh và nâng cao chất lƣợng dạy học..
- Phƣơng pháp nghiên cứu.
- Luận văn sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu:.
- Nghiên cứu lý luận: Sƣu tầm, nghiên cứu các tài liệu liên quan đến đề tài..
- Khảo sát phƣơng pháp học tập của học sinh và đánh giá kết quả học tập của học sinh trƣớc và sau khi giảng thực nghiệm..
- Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của hoạt động tự học..
- Chƣơng 2: Một số giải pháp nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh thông qua dạy học chủ đề số phức..
- Các nghiên cứu trên thế giới về tự học.
- Qua tìm hiểu tƣ tƣởng của các nhà khoa học giáo dục trên thế giới về vấn đề tự học có thể kết luận rằng: Tự học không phải là vấn đề mới mà là vấn đề đƣợc nhiều nhà giáo dục học trên thế giới quan tâm dƣới nhiều góc độ khác nhau: Phát huy tính tích cực, tính tự giác, tính độc lập, tính sáng tạo của ngƣời học qua tƣ tƣởng của các nhà giáo dục tiêu biểu nhƣ Xôcơrat, Khổng Tử, Platon, Aristốt Cômenxki, Dixtecvec…đề cập tới [28]..
- Cômenxki đã tìm ra phƣơng pháp cho phép giáo viên nói ít hơn, học sinh học nhiều hơn.
- Ông đề ra một số nguyên tắc dạy học mà cho đến nay vẫn còn nguyên tác dụng nhằm phát huy tính tích cực học tập của học sinh: Nguyên tắc đảm bảo tính trực quan trọng dạy học, nguyên tắc đi từ cái chung đến cái riêng, nguyên tắc tôn trọng đặc điểm đối tƣợng [28]..
- Cuối thế kỷ XX ảnh hƣởng của sự phát triển khoa học kỹ thuật, đặc biệt là ảnh hƣởng của cuộc cách mạng công nghệ, phần lớn các nhà giáo dục học đã nghiên cứu tự học theo hai hƣớng chính: Hƣớng thứ nhất nhiên cứu áp dụng công nghệ dạy học, nhằm thay đổi vị trí của thầy và trò trong quá trình dạy học, thầy từ chuyên gia.
- Tiêu biểu cho các hƣớng nghiên cứu trên là Raja Roy Singh [28], ông đã nghiên cứu vai trò của năng lực tự học trong việc học tập thƣờng xuyên và học tập suốt đời, đề cao vai trò chuyên gia cố vấn của ngƣời thầy trong việc học tập, trong việc hình thành và phát triển năng lực tự học của ngƣời học..
- Nhƣ vậy, vấn đề tự học trong lịch sử giáo dục thế giới đã đƣợc quan tâm, đề cập và nghiên cứu từ lâu với nhiều khía cạnh và mức độ khác nhau, nhƣng tựu trung đều nhấn mạnh vai trò to lớn của tự học, tự nghiên cứu trong hoạt động học tập của ngƣời học, vấn đề này cho đến nay vẫn đƣợc các nhà giáo dục ngày nay đặc biệt quan tâm và nghiên cứu..
- Các nghiên cứu ở Việt Nam về tự học.
- Trong lịch sử giáo dục tại Việt Nam, hoạt động tự học cũng đƣợc chú ý từ rất lâu.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gƣơng sáng về tinh thần tự học và học suốt đời, đồng thời Ngƣời cũng đặt niềm tin rất lớn vào khả năng tự học của mỗi con ngƣời.
- Trong thƣ gửi các học sinh toàn quốc nhân ngày khai trƣờng năm 1945, Ngƣời đã viết “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không , chính là nhờ một phần vào công học tập của các cháu.
- Trong câu nói này đã hàm chứa một chân lý sâu sắc đó là: Đất nƣớc Việt Nam muốn phát triển sánh vai với các cƣờng quốc năm châu phải dựa vào “công học tập”, trong đó khả năng tự học của mỗi học sinh là vô cùng quan trọng..
- Các tác giả Nguyễn Cảnh Toàn, Lê Khánh Bằng, Lê Công Triêm, Bùi Văn Nghị… cũng đã đề cập nhiều về vấn đề tự học, đã có những công trình nghiên cứu về hoạt động tự học của ngƣời học, các biện pháp sƣ phạm của ngƣời dạy nhằm nâng cao chất lƣợng tự học của ngƣời học, phƣơng pháp hƣớng dẫn ngƣời học tự học, phƣơng pháp viết tài liệu hƣớng dẫn ngƣời học tự học…..
- Tác giả Trịnh Quốc Lập [18] trong bài báo “Phát triển năng lực tự học trong hoàn cảnh Việt Nam” cũng đã cho rằng năng lực tự học không chỉ là một phẩm chất dành cho ngƣời học thuộc thế giới phƣơng Tây, về bản chất mà nói ngƣời châu Á.
- Hoàng Anh, Đỗ Thị Châu (2008), Tự học của sinh viên.
- Nhà xuất bản Giáo dục..
- Nguyễn Thành Ngọc Bảo (2014), Tìm hiểu khái niệm đánh giá theo năng lực và đề xuất một số biện pháp đánh giá năng lực ngữ văn của học sinh, Tạp chí khoa học Đại học Sƣ phạm Thành phố Hồ Chí Minh..
- Nguyễn Hữu Châu (2012), Tập bài giảng lớp Thạc sỹ lý luận –Phương pháp dạy học môn Toán, Trƣờng Đại học Giáo dục, Đại học quốc gia Hà Nội..
- Nguyễn Thị Duyên (2009), Dạy học số phức ở trường phổ thông, Luận văn thạc sĩ - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thành phố Hồ Chí Minh..
- Nguyễn Văn Dũng (2010), Phương pháp giải toán số phức và ứng dụng, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội..
- Nguyễn Hữu Điển (2000), Phương pháp số phức và hình học phẳng, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội..
- Trần Văn Hạo (Tổng chủ biên, 2008), Giải tích 12, Nhà xuất bản Giáo dục..
- Bùi Minh Hiền, Nguyễn Quốc Trị (2013), Lịch sử giáo dục thế giới, Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm..
- Võ Sỹ Hiện (2013), Thiết kế và sử dụng tài liệu hỗ trợ học sinh tự học phần hóa hữu cơ lớp 11 trung học phổ thông, Tạp chí khoa học Đại học Sƣ phạm TP Hồ Chí Minh..
- Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức (2013), Lý luận dạy học đại học, Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm..
- Nguyễn Văn Hộ (2002), Lý luận dạy học, Nhà xuất bản Giáo dục..
- Đào Phƣơng Huệ, Nguyễn Thị Thu Hà (2013), Phát triển năng lực tự học, tự nghiên cứu và năng lực nghề cho sinh viên cao đẳng sư phạm, Kỷ yếu hội thảo khoa học: Nâng cao năng lực tự học tự nghiên cứu cho giáo viên trung học phổ.
- Viện nghiên cứu giáo dục - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Thành phồ Hồ Chí Minh..
- Nguyễn Công Khanh (2013), Đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh theo hướng tiếp cận năng lực, Bài giảng lớp đo lƣờng và đánh giá, Viện Đảm bảo chất lƣợng Giáo dục - Đại học quốc gia Hà Nội..
- Phương pháp dạy học môn Toán .
- Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm..
- Nguyễn Văn Khuê, Lê Mậu Hải (2001), Hàm biến phức, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội..
- Lê Thị Minh Loan (2005), Thực trạng và giải pháp nâng cao khả năng tự học của sinh viên trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đề tài khoa học mã số QG.05.39..
- Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội..
- Nguyễn Văn Mậu (2009), Chuyên đề số phức và áp dụng, Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội..
- Bùi Văn Nghị (2002), Đổi mới cách viết sách giúp người học tự học tích cực, Kỷ yếu Hội nghị đổi mới phƣơng pháp dạy học, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà nội..
- Phương pháp dạy học môn toán ở trường phổ thông, Nhà xuất bản Đại học Sƣ Phạm TP Hồ Chí Minh..
- Tạp chí Giáo dục số .
- Nguyễn Cảnh Toàn (1997), Quá trình dạy – tự học, Nhà xuất bản Giáo dục..
- Lê Khánh Bằng, Phương pháp dạy và học đại học, Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm..
- Lê Công Triêm (2001), Bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên đại học, Tạp chí giáo dục số 8, tr 30 – 35..
- Nguyễn Quốc Trịnh (2011), Dạy học phát triển năng lực cho học sinh trung học phổ thông với các bài toán tiếp cận chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA), Luận văn thạc sĩ trƣờng Đại học Giáo dục – Đại học quốc gia Hà Nội..
- Nguyễn Quang Uẩn – Trần Quốc Thành (1992), Vấn đề kỹ năng và kỹ năng học tập, Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm..
- Chuyên đề ứng dụng số phức trong giải toán trung học phổ thông, Nhà xuất bản Đại học Sƣ phạm..
- Phạm Viết Vƣợng (2007), Giáo dục học.
- Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.