Sử dụng các phương pháp dạy học tích cực trong dạy mô đun thực hành trang bị điện cho hệ cao đẳng nghề tại trường Cao đẳng nghề kinh tế - kỹ thuật Bắc Ninh.

- Tác giả luận văn Bùi Xuân Đoàn 2 LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian học tập và nghiên cứu, đến nay tôi đã hoàn thành luận văn thạc sĩ chuyên ngành Lý luận và Phƣơng pháp dạy học, chuyên sâu Sƣ phạm kĩ thuật điện với đề tài: “Sử dụng các phƣơng pháp dạy học tích cực trong dạy mô đun Thực hành trang bị điện cho hệ cao đẳng nghề tại Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh”.
- Cơ sở lý luận của việc sử dụng phƣơng pháp dạy học tích cực.
- PPDH và PPDH tích cực.
- Phƣơng pháp dạy học tích cực.
- 23 1.3.3 Các PPDH tích cực trong quá trình dạy học mô đun thực hành trang bị điện và khái quát một số phƣơng pháp cụ thể.
- Phƣơng tiện dạy học và vai trò của phƣơng tiện dạy học trong dạy học tích cực.
- Phƣơng tiện dạy học.
- Vai trò của phƣơng tiện dạy học.
- 46 2.4.Thực trạng về dạy học mô đun thực hành trang bị điện tại trƣờng Cao đẳng nghề kinh tế - kỹ thuật Bắc Ninh.
- Thực trạng về mức độ sử dụng các phƣơng pháp dạy học Thực trạng học tập mô đun thực hành trang bị điện tại Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh KẾT LUẬN CHƢƠNG II.
- Lựa chọn phƣơng pháp và phƣơng tiện dạy học phù hợp trong điều kiện có thể.
- Thiết kế các hoạt động dạy học.
- 47 Bảng 2.2.Thực trạng về mức độ sử dụng các phương pháp dạy học.
- 48 Hình 2.2 Biểu đồ thể hiện về mức độ sử dụng các phương pháp dạy học.
- Để đào tạo đƣợc nguồn nhân lực cao đòi hỏi các cơ sở dạy nghề phải có trang thiết bị dạy học trực quan khá đa dạng và cần cập nhật thƣờng xuyên, cần phải sử dụng các PPDH tích cực cùng với PPDH truyền thống.
- Do đó để bài giảng trực quan, sinh động khi giảng dạy mô đun Thực hành trang bị điện, giúp SV lĩnh hội kiến thức một cách đơn giản và có hiệu quả cao nhất, do đó tác giả luận văn đã lựa chọn đề tài : ‘‘Sử dụng các phƣơng pháp dạy học tích cực trong dạy mô đun Thực hành trang bị điện cho hệ cao đẳng nghề tại Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh.
- Đề tài nghiên cứu về việc sử dụng các PPDH tích cực áp dụng trong dạy học mô đun.
- Khách th nghiên cu Quá trình dạy học mô đun Thực hành trang bị điện tại Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh.
- Giả thuyết khoa học Chất lƣợng và hiệu quả của quá trình dạy học phụ thuộc vào tính tự giác, tích cực của ngƣời học.
- Nếu sử dụng các “phƣơng pháp dạy học tích cực” trong dạy học mô đun sẽ phát huy đƣợc tính tích cực, tính tự lực trong quá trình nhận thức, tính tự giác của SV trong học tập, hình thành ở họ năng lực độc lập để giải quyết vấn đề góp phần nâng cao đƣợc chất lƣợng và hiệu quả của quá trình đào tạo.
- Phạm vi nghiên cứu Vì thời gian có hạn nên luận văn chỉ tập trung làm nổi bật cơ sở lý luận về PPDH tích cực, sử dụng “phƣơng pháp dạy học tích cực” vào hoạt động dạy học mô đun Thực hành trang bị điện tại Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh (PP động não, PP nêu và giải quyết vấn đề).
- Một trong những vấn đề căn bản mà nhà trƣờng Xô Viết hiện đang lo lắng và giải quyết là việc phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh trong quá trình dạy học [57;5].
- Cơ sở lý luận của việc sử dụng phƣơng pháp dạy học tích cực 1.2.1.
- Việc ứng dụng các PPDH tích cực nhƣ giải quyết tình huống, vấn đề, thảo luận nhóm, tập luyện theo 20 Mục tiêu dạy học Nội dung dạy – học Phƣơng pháp dạy – học Phƣơng tiện dạy – học Hình thức tổ chức dạy – học Kiểm tra – đánh giá kết quả dạy – học Ngƣời học Ngƣời dạy quy trình, Mô đun hoá v.v… đòi hỏi phải cấu trúc lại các chƣơng trình đào tạo truyền thống, kinh nghiệm.
- Nếu nhƣ việc sử dụng PP diễn giảng kết hợp với các giáo vụ trực quan (tranh, ảnh, mô hình) có hiệu quả tốt trong hình thức tổ chức dạy học theo nhóm, lớp.
- Các thành tố cơ bản của quá trình dạy - học cho ở hình 1.1 Hình 1.1.
- Để quá trình dạy học đạt đƣợc hiệu quả cao, trong quá trình dạy học ngƣời giáo viên phải kết hợp các PP và kỹ thuật dạy 21 học để tổ chức học tập cho học sinh.
- Một yếu tố làm nên sự thành công của các PP và kỹ thuật dạy học của ngƣời giáo viên trong quá trình dạy học là sử dụng hợp lý các PTDH để thực hiện các PP và kỹ thuật dạy học.
- Chính vì vậy, quan niệm này đã đặt ngƣời thầy vào vị trí trung tâm của quá trình dạy học.
- Ngƣợc lại, quan điểm “lấy ngƣời học làm trung tâm”, ngƣời học lúc này là nhân tố đóng vai trò quyết định kết quả của QTDH, nhấn mạnh đến hoạt động học của trò trong quá trình dạy học.
- “Dạy học lấy ngƣời học là trung tâm” không phải là một PPDH cụ thể.
- Đã coi trọng vị trí hoạt động học và vai trò của ngƣời học thì đƣơng nhiên phải phát huy vai trò tích cực, chủ động và sáng tạo của ngƣời học trong quá trình dạy học.
- Điều này chỉ đƣợc thực hiện thông qua hàng loạt các yếu tố trong quá trình dạy học nhƣng biểu hiện rõ nhất và hiệu quả nhất là thông qua PP, cách thức tƣơng tác giữa ngƣời dạy và ngƣời học, đặc biệt là PP học tập của ngƣời học.
- Hay nói một cách ngắn gọn, dạy học là quá trình tổ chức hoạt hoạt động học của ngƣời học trong quá trình học tập của mình.
- Nhiệm vụ chủ yếu của ngƣời dạy trong dạy học tích cực là trở thành ngƣời thiết kế các hoạt động học đa dạng trong bối cảnh cụ thể.
- Vì vậy, trong dạy học tích cực, trình độ chuyên môn của ngƣời dạy không còn thống trị ở vị trí độc tôn nhƣ trƣớc đây nữa.
- Đồng thời, ngƣời dạy phải có trách nhiệm biến các nguyên tắc dạy học tích cực thành những hành động dạy học cụ thể và quyết tâm thực hiện đƣợc chúng.
- Trong dạy học tích cực, ngƣời học có cơ hội đƣợc thử thách để tham gia một cách tích cực vào quá trình nhân thức và tự khám phá.
- Khái niệm PPDH tích cực Theo các nhà giáo dục học Việt Nam: PPDH tích cực là các PP đƣợc sử dụng trong quá trình dạy học nhằm phát huy cao nhất tính tích cực, chủ động, độc lập, sáng tạo trong học tập của ngƣời học dƣới vai trò tổ chức, điều khiển của giáo viên.
- Về thuật ngữ “Phƣơng pháp dạy học tích cực”, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả Trần Bá Hoành.
- Vì thế mà ngƣời ta dùng thuật ngữ “Dạy học tích cực”, phân biệt với “Dạy học thụ động”.
- PPDH tích cực có những nét cơ bản của sự tìm tòi khoa học mà trong đó tƣ duy độc lập sáng tạo vừa là phƣơng tiện vừa là mục đích của quá trình dạy học.
- Với cách tiếp cận dạy học hƣớng vào ngƣời học, ngƣời học là trung tâm của quá trình dạy học, PPDH tích cực là cách thức tƣơng tác giữa ngƣời dạy và ngƣời học nhằm tích cực hóa hoạt động của ngƣời học, tạo ra sự thay đổi trong nhận thức, thái độ, kỹ năng và cách đánh giá của ngƣời học, có nhiều cách tiếp cận về PPDH.
- Sau đây là những hƣớng tiếp cận chủ yếu về các loại hình của PP dạy - học tích cực.
- và dĩ nhiên trong dạy học, đặc biệt là trong dạy học cho ngƣời lớn.
- PP này còn có tên gọi là “Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề”.
- Chính vì vậy, phƣơng pháp “dạy học nêu vấn đề” hay còn gọi là “ Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề” chính thức ra đời.
- Khái niệm cơ bản của dạy học nêu và giải quyết vấn đề.
- Phƣơng tiện dạy học và vai trò của phƣơng tiện dạy học trong dạy học tích cực 1.4.1.
- Đa phƣơng 37 tịên trong dạy học là sự kết hợp các đối tƣợng mang thông tin khác nhau (văn bản, âm thanh, hình ảnh) thành một hệ thống nhất để truyền thông tin giữa thầy và trò [7 trang 25].
- Ứng dụng multimedia trong dạy học là yếu tố của quá trình nâng cao chất lƣợng dạy học.
- cũng nhƣ các phƣơng tiện tƣơng tự nhờ máy tính để thực hiện mục tiêu dạy học.
- Sự tích hợp của văn bản (Test), hình ảnh (Image), âm thanh (Sound), hình động (animation) và phim (video)…trong phƣơng tiện đƣợc sử dụng đã tạo nên tính hiệu quả của multimedia trong dạy học, tạo ra môi trƣờng, phƣơng tiện và điều kiện thuận lợi cho ngƣời dạy và ngƣời học nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học.
- Cũng nhƣ bất kỳ một quá trình sản xuất nào, quá trình dạy học cũng phải sử dụng những phƣơng tiện lao động nhất định.
- Vị trí của PTDH kỹ thuật : PTDH đóng một vai trò quan trọng trong dạy học, đặc biệt là trong dạy học kỹ thuật.
- Quá trình dạy học là một quá trình xã hội.
- Nhƣ vậy, PTDH là một trong những thành phần của quá trình dạy học.
- Nó có vai trò quyết định hiệu quả của quá trình dạy học.
- Các sản phẩm này là kết quả nghiên cứu trong quá trình dạy học hoặc trong các sinh hoạt nhóm, chuyên môn.
- Ngoài ra, GV cũng cần biết kết hợp tối ƣu các thiết bị dạy học truyền thống và các PPDH tích cực sử dụng CNTT trong dạy học, khả năng sử dụng CNTT để đánh giá kết quả học tập của SV 42 KẾT LUẬN CHƢƠNG I Trong dạy học thì PPDH tích cực đóng vai trò rất lớn để có hiệu quả của quá trình giảng dạy và học tập đối với ngƣời học vì vậy mà không chỉ nƣớc ta nói riêng và cả trên thế giới cũng áp dụng các PP này.
- Lãnh đạo nhà trƣờng rất quan tâm và tạo mọi điều kiện cho GV đổi mới PPDH và thực hiện dạy học theo PP tích cực.
- Để đáp ứng đƣợc yêu cầu đó cần phải nâng cao chất lƣợng dạy và học trong nhà trƣờng và đổi mới PPDH chính là một vấn đề cần thiết góp phần mang lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học.
- 2.4.Thực trạng về dạy học mô đun thực hành trang bị điện tại trƣờng Cao đẳng nghề kinh tế - kỹ thuật Bắc Ninh 2.4.1.
- Các PPDH tích cực nhƣ: PP đàm thoại gợi mở, PP nêu vấn đề, ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học… các giáo viên chƣa áp dụng thƣờng xuyên, thậm chí không thực hiện.
- Trong thời gian qua, Trƣờng Cao đẳng nghề kinh tế - kỹ thuật Bắc Ninh đã có chủ trƣơng đổi mới PPDH, vận dụng các PPDH tích cực trong dạy học.
- Mặc dầu vậy, hiện nay các GV ở trƣờng chủ yếu vẫn đang sử dụng các PP dạy học truyền thống, đặc biệt là PP dạy học tích cực thì chƣa đƣợc áp dụng.
- Bởi lẽ đánh giá cái gì thì nội dung dạy học phải tƣơng thích để HS có thể đạt kết quả tốt sau khi kết thúc bài học hoặc mô đun.
- Trong dạy học sử dụng các PPDH tích cực thì kết hợp với phƣơng tiện dạy học là yếu tố quan trọng để HS có thể thực hiện đƣợc các công việc của nghề.
- Giáo viên tổ chức hoạt động dạy học nhằm hƣớng học sinh học một cách chủ động, tích cực tìm tòi và lĩnh hội kiến thức và hình thành kỹ năng.
- Trong quá trình dạy học giáo viên phân các nhóm cụ thể và đƣa ra giữ kiện ban đầu từ đó yêu cầu HS xây dựng sơ đồ lắp đặt và thực hiện hoàn thành sản phẩm của nhóm.
- Bước 4: Thiết kế các hoạt động dạy học (Giáo án) BÀI 1.
- Vì vậy, đề cƣơng bài giảng đã đƣợc xây dựng trên phần mềm PowerPoint, trong quá trình lên lớp có thể kết hợp PPDH trực quan, nêu vấn đề, động não Bước 4: Thiết kế các hoạt động dạy học (Giáo án) BÀI 2.
- Hình thức tổ chức dạy học - Phần lý thuyết: Toàn lớp - Phần thực hành: Chia nhóm I.
- Vì vậy, đề cƣơng bài giảng đã đƣợc xây dựng trên phần mềm PowerPoint, trong quá trình lên lớp có thể kết hợp PPDH trực quan, nêu vấn đề, động não Bước 4: Thiết kế các hoạt động dạy học (Giáo án) BÀI 3.
- Hình thức tổ chức dạy học - Phần lý thuyết: Toàn lớp - Phần thực hành: Nhóm I.
- Tác giả đã trực tiếp giảng dạy và có mời một số giáo viên khác của khoa Điện - Điện tử Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh tham dự để lấy ý kiến của họ đánh giá về khả năng ứng dụng dạy học môđun trang bị điện sử dụng phƣơng pháp dạy học động não, nêu và giải quyết vấn đề tại trƣờng.
- Ni dung thc nghim Tác giả đã tiến hành dạy học thực nghiệm 3 bài đƣợc biên soạn ở mục 3.5.
- Tại nhóm thực nghiệm: tác giả tiến hành giảng dạy sử dụng phƣơng pháp dạy học động não, nêu và giải quyết vấn đề, mô đun thực hành trang bị điện với giáo án tích hợp giữa lý thuyết và thực hành.
- Bước 1: Chuẩn bị thực nghiệm - Làm việc với giáo viên tham gia giảng dạy: Thảo luận kỹ các công việc của PPDH sử PPDH tích cực, đƣa PPDH động não, nêu và giải quyết vấn đề vào dạy học môđun Thực hành trang bị điện, cùng phân tích những điểm khác nhau cơ bản giữa việc vận dụng dạy học có sử dụng PPDH tích cực với dạy học không sử dụng PPDH tích cực vào quá trình dạy học mô đun Thực hành trang bị điện.
- 96% giáo viên thừa nhận dạy học có sử dụng phƣơng pháp động não, nêu và gải quyết vấn đề học viên học hứng thú hơn và chủ động hơn trong luyện tập hình thành các kỹ năng.
- 88% giáo viên đồng ý rằng việc giảng dạy có sử dụng phƣơng pháp dạy học tích cực rút ngắn đƣợc thời gian nhƣng lại mang lại kết quả cao hơn so với phƣơng pháp truyền thống.
- Qua các hoạt động thu thập và xử lý thông tin trong quá trình thực nghiệm sƣ phạm về mặt định tính có thể đƣa ra một số nhận định sơ bộ nhƣ sau: 97 - Nội dung và PPDH môđun Thực hành trang bị điện sử dụng PPDH tích cực là khá phù hợp, có thể áp dụng cho các mô đun kỹ năng nghề khác, tiện lợi cho việc theo dõi, định hƣớng và điều chỉnh hoạt động dạy học.
- Hiệu quả của việc dạy học sử dụng PPDH tích cực thể hiện rất rõ: Học sinh đã chủ động lĩnh hội và chọn lọc các kiến thức, phát biểu theo ngôn ngữ của bản thân (nhận thức có tính chủ định), tự suy nghĩ, tìm tòi và vận dụng sáng tạo kiến thức lý thuyết trong suốt quá trình thực hiện các nhiệm vụ và công việc cụ thể.
- Tạo đƣợc hứng thú cho các giáo viên tham gia giảng dạy và HS trong việc dạy học và làm chủ đƣợc nội dung bài học.
- PP thực nghiệm sƣ phạm đã chứng minh đƣợc tính hiệu quả và tính khả thi khi vận dụng phƣơng pháp dạy học tích cực trong quá trình dạy học mô đun Thực hành trang bị điện, việc vận dụng PPDH tích cực giúp sinh viên không những nắm vững kiến thức,mà còn giúp sinh viên phát triển đƣợc các kỹ năng , biết cách khởi dạy ở ngƣời học năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề một cách tốt nhất.
- Khi thực hiện thử nghiệm giảng dạy tại trƣờng, vì môi trƣờng dạy học là đa dạng với những sinh viên có năng lực học tập khác nhau.
- Nhà trƣờng đã hỗ trợ tƣơng đối đầy đủ các trang thiết bị dạy học hiện đại để bài giảng đạt đƣợc kết quả cao trong quá trình thử nghiệm giảng dạy tại trƣờng.
- Sau khi hoàn thành xong đề tài luận văn này tác giả tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện hơn nữa bài giảng điện tử sử dụng PPDH tích cực trong dạy học mô đun Thực hành trang bị điện.
- Tác giả đã tổ chức thực nghiệm sƣ phạm bài giảng này và khảo sát bằng phiếu hỏi để thăm dò ý kiến của giáo viên, SV đã tham gia dạy và học sử dụng PP động não và nêu giải quyết vấn đề đồng thời lấy ý kiến một số chuyên gia về tính phù hợp, tính cần thiết, tính khả thi cũng nhƣ ứng dụng của dạy học tích cực trong việc dạy học mô đun Thực hành trang bị điện.
- Dạy học mô đun Thực hành trang bị điện trang bị điện sử dụng PPDH tích cực tại Trƣờng Cao đẳng nghề Kinh tế - Kỹ thuật Bắc Ninh là rất cần thiết và tính khả thi.
- Dạy học môđun Thực hành trang bị điện sử dụng PPDH tích cực giúp nâng cao đƣợc chất lƣợng dạy học, tăng cƣờng đƣợc tính tích cực, gây đƣợc hứng thú học tập, phát triển năng lực nhận thức và tƣ duy cho HS/SV, do đó nâng cao chất lƣợng dạy và học.
- Kiến nghị với Nhà trƣờng và bộ môn cho triển khai dạy học môđun Thực hành trang bị điện của nghề Điện công nghiệp sử dụng PPDH tích cực ở trƣờng.
- Phùng Đình Dụng (2004) Vận dụng một số phƣơng pháp dạy học tích cực vào dạy học chuyên đề Tâm lý học quản lý trƣờng học ở trƣờng CBQLGDĐTII.
- Trần Bá Hoành (2002) Những đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực Tạp chí Giáo dục số 32 7.
- Nguyễn Xuân Lạc, Bài giảng Lý luận và công nghệ dạy học hiện đại.
- Nguyễn Xuân Lạc, Bài giảng nhập môn công nghệ dạy học hiện đại.
- V.Okôn (1981): Những cơ sở dạy học nêu vấn đề NXB Giáo dục Matxcova 14.
- http://forum.vinamech.com 102 PHỤ LỤC 1 PHIẾU XIN Ý KIẾN GV VÀ CBQL Để đánh giá về tầm quan trọng của việc đổi mới PPDH và mức độ sử dụng các PP và kỹ thuật dạy học.
- 103 PHỤ LỤC 2 PHIẾU ĐIỀU TRA ( Về dạy học mô đun Thực hành trang bị điện sử dụng PPDH tích cực.
- Nội dung và kết quả điều tra chỉ sử dụng vào mục đích nghiên cứu tính khả thi của việc áp dụng dạy học sử dụng PPDH tích cực thực hiện cho môđun Thực hành trang bị điện ) Sau khi dự giờ giảng môđun Thực hành trang bị điện sử dụng PPDH tích cực, xin quý thày, cô vui lòng cho biết ý kiến của mình theo những nội dung ghi trong phiếu này

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt