- DẠY HỌC SINH HỌC 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ĐÁP ỨNG MỤC TIÊU ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP. - Chuyên ngành: Lý luận và Phương pháp dạy học bộ môn Sinh học. - Xuất phát từ yêu cầu đổi mới giáo dục đáp ứng mục tiêu định hướng nghề nghiệp, từ vai trò của định hướng nghề nghiệp lĩnh vực Sinh học, và vai trò của ứng dụng khoa học Sinh học trong các lĩnh vực ngành nghề, để thực hiện mục tiêu định hướng nghề nghiệp (ĐHNN) của chương trình GDPT đặt ra, trong dạy học Sinh học THPT nói chung và dạy học Sinh học 10 nói riêng cần có định hướng lựa chọn nội dung, cách thức tổ chức phù hợp gắn liền với các quy trình công nghệ sinh học hiện đại giúp HS có được năng lực chuyên biệt trong môn học và tiếp cận lựa chọn nghề nghiệp có liên quan.. - Trên cơ sở phân tích về vai trò, thực trạng, văn bản chỉ đạo về ĐHNN, chúng tôi đã lựa chọn đề tài nghiên cứu “Dạy học Sinh học 10 THPT đáp ứng mục tiêu định hướng nghề nghiệp”.. - Xây dựng cơ sở khoa học, đề xuất quy trình và biện pháp tổ chức dạy học môn Sinh học 10 nhằm đáp ứng mục tiêu định hướng nghề nghiệp trong thực hiện Chương trình GDPT 2018.. - Quá trình dạy học Sinh học đáp ứng mục tiêu ĐHNN cho HS THPT.. - Nếu xác định được nguyên tắc, quy trình tổ chức dạy học môn Sinh học 10 bằng dạy học khám phá theo mô hình 5E và dạy học trải nghiệm nhằm nâng cao thái độ của học sinh về các ứng dụng khoa học công nghệ và sở thích, hứng thú với môn học thì sẽ góp phần hình. - 5.1 Xác định cơ sở lí luận về ĐHNN, năng lực ĐHNN và biện pháp dạy học nhằm phát triển ĐHNN.. - Khảo sát thực trạng về dạy học Sinh học 10 hướng tới phát triển năng lực ĐHNN tại một số trường THPT.. - Đề xuất các nguyên tắc, quy trình thiết kế hoạt động, quy trình tổ chức dạy học trong Sinh học 10 để hình thành và phát triển năng lực ĐHNN ở HS.. - Xây dựng các chủ đề học tập ĐHNN trong dạy học Sinh học 10.. - Thực nghiệm sư phạm để đánh giá kết quả đạt được về năng lực ĐHNN của HS thông qua quá trình dạy học Sinh học 10.. - Chúng tôi chọn khảo sát, nghiên cứu các biện pháp tổ chức dạy học một số nội dung trong chương trình Sinh học 10 THPT theo ĐHNN. - Xây dựng được quy trình thiết kế và quy trình tổ chức hoạt động học tập khám phá 5E và hoạt động trải nghiệm nhằm định hướng nghề nghiệp trong dạy học Sinh học.. - Xác định được các tiêu chí và công cụ đánh giá năng lực định hướng nghề nghiệp trong dạy học Sinh học.. - CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA DẠY HỌC SINH HỌC 10 ĐÁP ỨNG MỤC TIÊU ĐỊNH HƯỚNG. - Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đưa ra cách thức cụ thể để thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học nhằm. - ĐHNN cho HS trong dạy học Sinh học 10 theo Chương trình giáo dục phổ thông mới (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018).. - Định hướng nghề nghiệp qua tổ chức dạy học môn Sinh học 10 là hệ thống biện pháp tác động của GV Sinh học nhằm hướng dẫn và chuẩn bị cho HS xác định và lựa chọn ngành nghề liên quan, dựa trên năng lực, hứng thú của các em.. - Một số lý thuyết giá trị kỳ vọng của Eccles (2009), lý thuyết mật mã Holand, lý thuyết ngẫu nhiên có kế hoạch Krumboltz… làm cơ sở cho tổ chức dạy học nhằm ĐHNN cho HS.. - Đây là cơ hội thuận lợi để tổ chức dạy học nhằm mục tiêu ĐHNN cho HS qua môn học này.. - Năng lực định hướng nghề nghiệp. - Khái niệm năng lực định hướng nghề nghiệp. - Biểu hiện của năng lực định hướng nghề nghiệp. - Phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực góp phần đáp ứng mục tiêu định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực khoa học cho HS. - Căn cứ trên kết quả nghiên cứu có trước và các ưu thế trong việc đáp ứng mục tiêu ĐHNN, chúng tôi lựa chọn tổ chức hoạt động khám phá (theo mô hình 5E – 5E Inquiry Learning Model) và dạy học trải nghiệm để tổ chức hoạt động dạy học khám phá ứng dụng khoa học và trải nghiệm nghề nghiệp nhằm nâng cao năng lực ĐHNN cho HS thông qua môn Sinh học 10. - Các PPDH này sẽ được sử dụng trong dạy học Sinh học, được thiết kế, tổ chức và kiểm chứng tính hiệu quả về sự nâng cao sự hứng thú với môn học và thúc đẩy nguyện vọng học tập và nghề nghiệp liên quan đến Sinh học của HS dựa trên nền tảng mô hình lý thuyết giá trị kỳ vọng của Eccles (2009). - Dạy học khám phá 5E về ứng dụng. - khoa học Dạy học trải nghiệm liên quan nghề nghiệp. - Mô hình 5E trong dạy học khám phá (5E Inquiry Learning Model) Mô hình 5E (viết tắt của các từ: Engage (Gắn kết), Explore (Khảo sát), Explain (Giải thích), Elaborate (Củng cố, vận dụng), và Evaluate (Đánh giá). - Mô hình dạy học 5E được áp dụng khá phổ biến trong các lớp học khoa học (Science) và các chương trình tích hợp STEM ở Mỹ.. - Mô hình dạy học trải nghiệm của David Kolb: gồm bốn giai đoạn:. - Cơ sở để thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học khám phá 5E và dạy học trải nghiệm nhằm ĐHNN cho HS. - Cơ hội để phát triển năng lực ĐHNN khi tổ chức dạy học khám phá theo mô hình 5E, dạy học trải nghiệm. - Mối quan hệ giữa dạy học khám phá theo mô hình 5E và mục tiêu phát triển năng lực định hướng nghề nghiệp. - Dạy học khám phá theo mô hình 5E có nhiều cơ hội để GV có thể rèn luyện năng lực ĐHNN cho HS, mối liên hệ này được thể hiện ở từng giai đoạn của mô hình dạy học.. - Thiết kế chủ đề theo dạy học khám phá. - 5E, dạy học trải nghiệm để tổ chức hoạt động học tập Hoạt động học tập. - Cơ sở để sử dụng dạy học khám phá 5E, dạy học trải nghiệm nhằm phát triển năng lực ĐHNN Năng lực. - Định hướng nghề nghiệp (Mục. - Phát triển năng lực ĐHNN. - Cơ hội để phát triển năng lực ĐHNN khi tổ chức dạy học trải nghiệm. - Dạy học trải nghiệm là PPDH có tác động tích cực đến việc nâng cao hứng thú môn học ở HS từ đó góp phần phát triển năng lực ĐHNN cho các em. - Mối tương quan giữa đặc điểm của dạy học trải nghiệm với những biểu hiện tương ứng của năng lực ĐHNN thể hiện ở từng giai đoạn cụ thể của chu trình trải nghiệm.. - Công cụ đánh giá năng lực định hướng nghề nghiệp. - Chúng tôi đã nghiên cứu và vận dụng linh hoạt các công cụ đã được kiểm nghiệm trong các nghiên cứu của Novodvorsky (1993), Ornstein (2005), PISA (2015) để phát triển thang đo đánh giá năng lực ĐHNN của HS trong dạy học Sinh học.. - Thực trạng giáo dục ĐHNN ở nhà trường phổ thông Việt Nam Chúng tôi điều tra trên 235 GV dạy môn Sinh học ở một số trường THPT ở Hà Nội, Nam Định, Hòa Bình,Vĩnh Phúc và Lào Cai và 319 HS của một số trường THPT ở Hà Nội về nội dung, mức độ thực hiện và hiệu quả của các hoạt động dạy và học nhằm giáo dục ĐHNN, nhận thức của HS về sở thích, hứng thú và mức độ tiếp cận thông tin nghề nghiệp qua dạy học Sinh học ở THPT.. - Tần suất áp dụng các hoạt động dạy học trong giảng dạy môn Sinh học của GV. - Thực trạng dạy học ĐHNN qua môn Sinh học. - Tần suất thực hiện phương pháp dạy học trải nghiệm của GV GV có thể thực hiện từ mức khá trở nên việc thiết kế thí nghiệm, hoạt động thực hành cho dạy học trải nghiệm, đưa nhiệm vụ học tập phù hợp cho từng đối tượng HS. - Tần suất tiến hành các hoạt động dạy học khám phá. - Hoạt động dạy học khám phá còn ít được GV tổ chức trong thực tiễn dạy học. - Đánh giá mức độ tác động của các nhân tố đến dạy học ĐHNN qua môn Sinh. - Dạy học ĐHNN qua môn Sinh học liên quan chặt chẽ với các hoạt động trải nghiệm, hoạt động dạy học do GV dẫn dắt, dạy học khám phá và dạy học ứng dụng khoa học công nghệ.. - Kết quả nghiên cứu tổng quan năng lực ĐHNN, mối quan hệ giữa đặc điểm của dạy học trải nghiệm và các biểu hiện của năng lực ĐHNN là những định hướng quan trọng để chúng tôi tiếp tục nghiên cứu đề xuất quy trình, biện pháp tổ chức dạy HS học 10 nhằm đáp ứng mục tiêu ĐHNN.. - Kết quả điều tra cho thấy GV và HS nhận thức được tầm quan trọng của dạy học hướng đến ĐHNN, tuy nhiên hiệu quả tổ chức các hoạt động dạy. - CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC DẠY HỌC SINH HỌC 10 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ĐÁP ỨNG MỤC TIÊU. - Nguyên tắc tổ chức dạy học Sinh học 10 nhằm định hướng nghề nghiệp. - Xây dựng và tổ chức các hoạt động học tập ĐHNN trong dạy học Sinh học 10 THPT là việc làm cần thiết để nâng cao hiệu quả ĐHNN cho HS phổ thông nhưng không biến giờ học Sinh học thành giờ học giáo dục hướng nghiệp cần đảm bảo các nguyên tắc: Đảm bảo tính mục tiêu ĐHNN và yêu cầu cần đạt của Chương trình môn Sinh học. - Xác định các quy trình công nghệ dựa trên kiến thức sinh học trong Sinh học 10 trong các ngành nghề sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức dạy học nhằm ĐHNN cho HS.. - Một số nội dung Sinh học 10 có thể tổ chức dạy học nhằm định hướng nghề nghiệp cho HS. - Các nội dung Sinh học tế bào, Sinh học vi sinh vật và virus có nhiều chủ đề có thể triển khai dạy học ĐHNN cho HS.. - Quy trình thiết kế hoạt động học tập nhằm ĐHNN cho HS trong dạy học Sinh học 10. - Căn cứ vào sự phân tích cấu trúc nội dung Sinh học 10 và nội dung học tập có thể triển khai dạy học ĐHNN kết hợp với quy trình xây dựng hoạt động học tập và thực tiễn dạy học, chúng tôi xây dựng các hoạt động học tập nhằm ĐHNN cho HS ở phần 3 Sinh học tế bào và phần 4 Sinh học vi sinh vật và virus. - Tổ chức dạy học Sinh học 10 đáp ứng mục tiêu ĐHNN Quy trình tổ chức dạy học Sinh học 10 đáp ứng mục tiêu ĐHNN. - Quy trình tổ chức dạy học nhằm ĐHNN cho HS. - Khám phá nghề nghiệp. - nghề nghiệp. - Đánh giá năng lực ĐHNN của HS trong dạy học Sinh học 10 Quy trình đánh giá năng lực ĐHNN. - Trên cơ sở phân tích nội dung chương trình môn Sinh học xác định các nội dung Sinh học 10 có thể triển khai dạy học ĐHNN và quy trình giáo dục hướng nghiệp nói chung, chúng tôi đã đề xuất được:. - Quy trình thiết kế hoạt động học tập ĐHNN trong dạy học Sinh 10 gồm 3 bước: Xác định nội dung có thể dạy ĐHNN và mục tiêu cần đạt. - Chúng tôi đã xây dựng được 5 chủ đề học tập triển khai dạy học ĐHNN.. - Quy trình tổ chức dạy học Sinh học 10 đáp ứng mục tiêu ĐHNN gồm 5 bước: 1) Xác định mục tiêu, 2) Khám phá kiến thức bài học, khả năng, sở thích của bản thân, 3) Vận dụng kiến thức, ứng dụng thực tiễn nghề nghiệp, 4) Lập kế hoạch hướng nghiệp, 5) Đánh giá và điều chỉnh.. - Thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm chứng giả thuyết khoa học, tính khả thi và hiệu quả của quy trình tổ chức dạy học Sinh học và các biện pháp, kĩ thuật dạy học nhằm rèn luyện năng lực định hướng nghề nghiệp cho HS theo các chủ đề đã thiết kế.. - Trong quá trình thực nghiệm, tất cả 319 HS của 3 trường đều được tổ chức dạy định hướng nghề nghiệp bằng một kế hoạch dạy học.. - chúng tôi thấy cần điều chỉnh quy trình dạy học cho phù hợp hơn để nâng cao kĩ năng cho HS, cần gắn với thực tiễn ứng dụng cuộc sống nhiều hơn để tăng sự hứng thú học tập ở HS. - Qua đó có thể thấy, các biện pháp tổ chức hoạt động dạy học trải nghiệm, dạy học khám phá 5E đã có những tác động tích cực đến sự hứng thú, sự yêu thích môn học đối với HS.. - Mô hình tác động của biện pháp tổ chức dạy học Sinh học 10 đến biểu hiện của năng lực định hướng nghề nghiệp. - hiện nhiệm vụ của bản thân Ứng dụng kiến thức môn học Nguyện vọng nghề nghiệp Dạy học trải nghiệm Dạy học khám phá 5E . - môn học và nghề nghiệp. - Mô hình tác động của dạy học định hướng nghề nghiệp. - Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính cho thấy có sự tác động tích cực của ‘dạy học trải nghiệm liên quan đến nghề nghiệp’ đến ‘nhận thức về ứng dụng kiến thức môn học và nghề nghiệp’, thể hiện ở hệ số chuẩn hóa (Standardized Coefficients) là 0.276 và p-value <0.05.. - Kết quả cũng thể hiện có sự đóng góp tích cực của ‘dạy học khám phá 5E về ứng dụng khoa học’ đối với ‘nhận thức về ứng dụng kiến thức môn học và nghề nghiệp’ và ‘lập kế hoạch hướng nghiệp’, thể hiện ở hệ số chuẩn hóa (Standardized Coefficients) là 0.45 và 0.262 và p-value (sig.) <0.05.. - Các kết quả nghiên cứu đã thể hiện hiệu quả của quy trình tổ chức dạy học nhằm ĐHNN cho HS thông qua tổ chức dạy học trải nghiệm liên quan đến nghề nghiệp và dạy học khám phá theo mô hình 5E về các ứng dụng khoa học.. - dụng kiến thức môn học và nghề nghiệp. - Để kiểm chứng tính đúng đắn của giả thuyết khoa học đã đặt ra, chúng tôi sử dụng quy trình tổ chức dạy học định hướng nghề nghiệp và các hình thức dạy học trải nghiệm liên quan nghề nghiệp và dạy học khám phá theo mô hình 5E về ứng dụng khoa học qua các chủ đề học tập trên lớp và học ở nhà.. - Sau khi tác động sư phạm theo quy trình và biện pháp tổ chức dạy học Sinh học 10 nhằm ĐHNN cho HS, số HS đạt ở mức cao hơn đã tăng lên đáng kể. - Kết quả này khẳng định tính hiệu quả của quy trình tổ chức dạy học nhằm ĐHNN cho HS trong dạy học Sinh học 10. - Đề tài đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về dạy học định hướng nghề nghiệp cho HS THPT: tổng quan về năng lực định hướng nghề nghiệp, mối quan hệ giữa đặc điểm của dạy học và các biểu hiện của năng lực ĐHNN, xác định được 3 đặc điểm của năng lực ĐHNN cần được đo lường đó là: Nhận thức về sở thích, hứng thú của bản thân, nhận thức ứng dụng kiến thức môn học và nghề nghiệp liên quan và kĩ năng lập kế hoạch hướng nghiệp.. - Kết quả nghiên cứu thực trạng về dạy học Sinh học nhằm phát triển năng lực ĐHNN của HS ở các trường THPT cho thấy GV đã nhận thức được tầm quan trọng của dạy học hướng đến ĐHNN nhưng triển khai thực hiện còn hạn chế.. - Trên cơ sở phân tích nội dung chương trình môn Sinh học 10 mới và quy trình giáo dục hướng nghiệp nói chung, chúng tôi đã đề xuất được quy trình thiết kế hoạt động học tập ĐHNN trong dạy học Sinh 10 gồm 3 bước: Xác định nội dung có thể dạy ĐHNN và mục tiêu cần đạt. - Thiết kế hoạt động cụ thể và đã xây dựng được 5 chủ đề học tập triển khai dạy học ĐHNN.. - Trên cơ sở cấu trúc của năng lực ĐHNN chúng tôi đã đề xuất quy trình tổ chức dạy học Sinh học 10 đáp ứng mục tiêu ĐHNN gồm 5 bước: 1) Xác định mục tiêu, 2) Khám phá kiến thức bài học, xác định khả năng và sở thích của bản thân, 3) Vận dụng kiến thức, ứng dụng thực tiễn nghề nghiệp, 4) Lập kế hoạch hướng nghiệp, 5) Đánh giá và điều chỉnh.. - Kết quả thực nghiệm sư phạm cho thấy việc sử dụng quy trình tổ chức dạy học định hướng nghề nghiệp và các hình thức dạy học trải nghiệm liên quan nghề nghiệp và dạy học khám phá theo mô hình 5E về ứng dụng khoa học qua các chủ đề học tập đã có tác động tích cực đến sự biểu hiện năng lực ĐHNN, nâng cao sự hứng thú, yêu thích môn học và nguyện vọng nghề nghiệp sinh học của HS. - Tiếp tục triển khai xây dựng các chủ đề dạy học Sinh học 11, Sinh học 12 và vận dụng quy trình tổ chức dạy học định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT nhằm phát triển năng lực định hướng nghề nghiệp, tạo điều kiện cho các em có thể xác định được nghề nghiệp tương lai.. - Để đáp ứng mục tiêu định hướng nghề nghiệp theo Chương trình Giáo dục phổ thông mới, các cấp quản lý giáo dục cần đẩy mạnh triển khai bồi dưỡng chuyên môn cho GV, về cách xây dựng chủ đề dạy học. - các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực và quy trình tổ chức dạy học nhằm định hướng nghề nghiệp cho HS, quy trình kiểm tra đánh giá năng lực người học để giáo viên đáp ứng với thực tiễn dạy học phát triển năng lực cho học sinh.. - Hồ Thị Hồng Vân, 2018, Tổ chức hoạt động dạy học môn Sinh học 10 theo định hướng phát triển năng lực qua dạy học dự án tại trường Trung học phổ thông Thực nghiệm, Tạp chí Giáo dục &. - Hồ Thị Hồng Vân, Đinh Quang Báo, 2018, Tổng quan nghiên cứu trên thế giới về định hướng nghề nghiệp cho học sinh thông qua dạy học các môn học và vận dụng trong dạy học môn Sinh học ở Việt Nam, Tạp chí Khoa học giáo dục Việt Nam số 09 - tháng 09 năm 2018.. - Hồ Thị Hồng Vân, Lê Ngọc Hoàn, Đinh Quang Báo, 2019, Ảnh hưởng của dạy học trải nghiệm, dạy học dự án, ứng dụng khoa học công nghệ đến dạy học định hướng nghề nghiệp qua môn Sinh học Trung học phổ thông, Tạp chí Khoa học, số Khoa học giáo dục, Volume 64, Issue 9C, 2019.
Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn hoặc xem
Tóm tắt