- RÈN KĨ NĂNG GIẢI BÀI TẬP CHƢƠNG. - CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” VẬT LÝ 10 THÔNG QUA CÂU HỎI ĐỊNH HƢỚNG TƢ DUY. - ĐỀ CƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ SƢ PHẠM VẬT LÝ Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Vật lý. - i CHƢƠNG 1:NGHIÊN CỨU CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TRẠNG VIỆC SOẠN VÀ SỬ DỤNG CÂU HỎI ĐỊNH HƢỚNG TƢ DUY TRONG QUÁ TRÌNH GIẢI BÀI TẬP CHO HỌC SINH TRƢỜNG TƢ THỤC. - Câu hỏi định hƣớng tƣ duy. - Khái niệm câu hỏi định hƣớng tƣ duy. - Các tiêu chuẩn xác định tính hiệu quả của câu hỏi. - Nguyên tắc đặt câu hỏi. - Các bƣớc đặt câu hỏi. - Kĩ thuật đặt câu hỏi. - Kĩ thuật thiết kế câu hỏi trong dạy học . - Bài tập vật lý. - Khái niệm về bài tập vật lý. - Vai trò của bài tập vật lý trong dạy và học. - Tƣ duy trong quá trình giải bài tập vật lý. - Phƣơng pháp giải bài tập vật lý. - Hƣớng dẫn học sinh giải bài tập vật lý . - Kỹ năng giải bài tập vật lí. - Đặc điểm của học sinh THPT tƣ thục. - Thực trạng việc sử dụng câu hỏi định hƣớng tƣ duy trong việc hƣớng dẫn giải bài tập vật lý của học sinh trƣờng tƣ thục Error! Bookmark not defined.. - CHƢƠNG 2:SỬ DỤNG CÂU HỎI ĐỊNH HƢỚNG TƢ DUY HƢỚNG DẪN HỌC SINH GIẢI BÀI TẬP CHƢƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN”. - VẬT LÝ 10. - Cấu trúc nội dung và vị trí của chƣơng “ Các định luật bảo toàn. - Diễn giải sơ đồ cấu trúc nội dung chƣơng “Các định luật bảo toàn”. - Mục tiêu dạy học chƣơng “Các định luật bảo toàn. - Phân loại bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn”Error! Bookmark not defined.. - Bài tập động lƣợng và định luật bảo toàn động lƣợng Error! Bookmark not defined.. - Bài tập công, công suất. - Bài tập động năng, thế năng, cơ năng. - Bài tập sự chuyển hóa và bảo toàn cơ năng. - Hệ thống bài tập nhằm rèn kĩ năng giải bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn. - Hệ thống bài tập trắc nghiệm. - Hệ thống bài tập tự luận. - Xây dựng hệ thống câu hỏi định hƣớng tƣ duy và hƣớng dẫn học sinh giải một số bài tập đã soạn để rèn kĩ năng giải bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn. - Đánh giá định tính về việc rèn luyện và nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề trong việc giải bài tập chƣơng các định luật bảo toàn. - Trong việc đổi mới dạy- học thì việc đổi mới phƣơng pháp để nâng cao hiệu quả của việc rèn kĩ năng, phát triển tƣ duy, năng lực sáng tạo cho ngƣời học là quan trọng. - Đặc biệt là các kĩ năng, năng lực giải quyết vấn đề trong thực tiễn, vì vậy trong dạy học nói chung và trong dạy học vật lí nói riêng việc đổi mới phƣơng pháp để nâng cao kĩ năng, năng lực sáng tạo và phát triển tƣ duy cho học sinh đã và đang đƣợc các nhà giáo chúng tôi thực hiện. - Một trong những tiêu chí về đổi mới phƣơng pháp (PP) là phải tìm ra đƣợc cách thức định hƣớng hành động nhận thức hiệu quả nhất dành cho học sinh, và câu hỏi luôn là phƣơng tiện quan trọng để có thể định hƣớng tƣ duy cho học sinh. - Thật vậy, ngƣời thầy muốn dạy tốt thì cần đƣa ra câu hỏi hay để có thể khuấy động trí tò mò của học sinh, kích thích trí tƣởng tƣợng của chúng và tạo động cơ tìm hiểu những kiến thức mới. - Nó có thể thách thức học sinh bắt chúng phải suy nghĩ, tìm tòi và thực hiện hành động có định hƣớng. - Việc xây dựng và sử dụng câu hỏi trong quá trình dạy học có tác động trực tiếp đến chất lƣợng, hiệu quả của quá trình dạy học.. - Thực trạng cho thấy, trình độ của học sinh tƣ thục còn hạn chế về mặt nhận thức và ý thức tổ chức học tập, đồng thời chƣơng trình học ở THPT còn khá mới mẻ đối với các em. - Vì thế cần xây dựng một hệ thống câu hỏi định hƣớng tƣ duy. - phù hợp với trình độ nhận thức của các em giúp các em có kĩ năng giải bài tập tốt hơn. - Qua quá trình dạy học tôi nhận thấy chƣơng “ Các định luật bảo toàn” là chƣơng có nhiều ứng dụng trong thực tế, đồng thời bài tập của chƣơng tƣơng đối khó đối với học sinh tƣ thục nên việc giải bài tập của các em còn lúng túng.. - Trên cơ sở đó, để nâng cao hiệu quả trong quá trình dạy học cho học sinh tôi đã lựa chọn đề tài: Rèn kĩ năng giải bài tập chương “ Các định luật bảo toàn” vật lý 10 thông qua câu hỏi định hướng tư duy.. - Việc đƣa ra câu hỏi định hƣớng tƣ duy là rất cần thiết cho giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học. - Nhƣng do điều kiện, trong luận văn này tôi chỉ nghiên cứu sâu hơn việc rèn kĩ năng giải bài tập thông qua câu hỏi định hƣớng tƣ duy cho học sinh trƣờng tƣ thục.. - Mục đích nghiên cứu. - Nghiên cứu việc xây dựng câu hỏi định hƣớng tƣ duy và sử dụng chúng để hƣớng dẫn học sinh giải bài tập chƣơng "Các định luật bảo toàn". - vật lí 10 nhằm rèn kỹ năng giải bài tập của học sinh.. - Nhiệm vụ nghiên cứu. - Thứ nhất: Nghiên cứu nội dung chƣơng trình sách giáo khoa, sách bài tập vật lý 10.. - Thứ hai: Nghiên cứu đặc điểm học sinh trƣờng tƣ thục về năng lực nhận thức và ý thức tổ chức học tập.. - Thứ ba: Đƣa ra hệ thống câu hỏi định hƣớng tƣ duy và hƣớng dẫn để rèn kĩ năng giải bài tập chƣơng các định luật bảo toàn.. - Thứ tư: Tổ chức thực nghiệm sƣ phạm để đánh giá hiệu quả của bộ các câu hỏi đã xây dựng cũng nhƣ cách thức giảng dạy phù hợp trong việc rèn kỹ năng giải bài tập cho học sinh.. - Đối tƣợng nghiên cứu. - Hệ thống bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn”.. - Hoạt động dạy học bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn” ở trƣờng tƣ thục.. - Vấn đề nghiên cứu. - Đề tài tập trung vào nghiên cứu các vấn đề cơ bản sau:. - Nghiên cứu xây dựng hệ thống câu hỏi định hƣớng tƣ duy để giải bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn”.. - Nghiên cứu năng lực nhận thức của học sinh trƣờng tƣ thục.. - Nghiên cứu quá trình đƣa hệ thống câu hỏi đó vào quá trình dạy học để rèn kĩ năng giải bài tập cho học sinh trƣờng tƣ thục.. - Nếu soạn thảo đƣợc các câu hỏi định hƣớng tƣ duy và sử dụng chúng trong việc dạy giải bài tập chƣơng “Các định luật bảo toàn” thì có thể rèn kĩ năng giải bài tập cho học sinh.. - Giới hạn và phạm vi nghiên cứu. - Phạm vi nội dung: Chƣơng “ Các định luật bảo toàn” vật lý 10 cơ bản.. - Phạm vi không gian: Học sinh lớp 10 trƣờng Phổ thông quốc tế Kinh Bắc.. - Phƣơng pháp nghiên cứu. - Nghiên cứu tài liệu thực nghiệm. - Nghiên cứu tài liệu về đổi mới phƣơng pháp dạy học vật lý, tài liệu nói về các phƣơng pháp dạy học tích cực để làm sáng tỏ quan điểm dạy học với câu hỏi định hƣớng tƣ duy trong quá trình dạy học môn vật lý.. - -Nghiên cứu SGK, SBT vật lý 10. - Nghiên cứu các luận văn thạc sĩ viết về nội dung chƣơng các định luật bảo toàn. - Nghiên cứu thực nghiệm. - Tiến hành dạy học thực nghiệm tại trƣờng PTQT Kinh Bắc và các trƣờng dân lập trong huyện Tiên Du và thành phố Bắc Ninh để phân tích, đánh giá về đề tài.. - -Tìm kiếm thông tin việc dạy và học (Thông qua trao đổi với học sinh, phát phiếu thăm dò, dự giờ phân tích kết quả của học sinh. - việc rèn kĩ năng giải bài tập chƣơng “Các định luật bảo toàn” thông qua các câu hỏi định hƣớng tƣ duy.. - Các cơ sở lý luận về dạy học tích cực các kỹ thuật về dạy học tích cực.. - Trong đó có kỹ thuật đặt câu hỏi.. - Lý thuyết về phƣơng pháp đặt câu hỏi định hƣớng tƣ duy trong dạy học. - Các cơ sở kỹ thuật về hình thành các kĩ năng, kĩ xảo về vật lý của học sinh: kĩ năng quan sát, kĩ năng giải thích hiện tƣợng, kĩ năng giải bài tập vật lý.. - Mục tiêu cần đạt về nội dung kiến thức khi dạy học chƣơng “ Các định luật bảo toàn. - những khó khăn của học sinh khi giải bài tập phần này.. - Từ thực tế dạy học, thực tiễn giải bài tập chƣơng “Các định luật bảo toàn” cho thấy phƣơng pháp rèn luyện kĩ năng giải bài tập phần các định luật bảo toàn bằng cách đƣa ra hệ thống câu hỏi định hƣớng tƣ duy có hiệu quả cao đó là nâng cao đƣợc kĩ năng giải bài tập, phát triển tƣ duy, nâng cao đƣợc năng lực sáng tạo của các em.. - Phần đánh giá trên đƣợc dựa trên minh chứng từ thực tế dạy học thực nghiệm qua phần điều tra khảo sát học sinh trao đổi với đồng nghiệp giáo viên, các bài kiểm tra. - Chương 1: Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng của việc soạn và sử dụng câu hỏi định hƣớng tƣ duy trong quá trình giải bài tập cho học sinh trƣờng tƣ thục.. - Chương 2: Sử dụng câu hỏi định hƣớng tƣ duy, hƣớng dẫn học sinh giải bài tập chƣơng “ Các định luật bảo toàn” vật lý 10.. - Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2010), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn vật lí lớp 11. - Lƣơng Duyên Bình, Nguyễn Xuân Chi, Tô Giang, Trần Chí Minh, Vũ Quang, Bùi Gia Thịnh, (2010), Vật lý 10. - Lƣơng Duyên Bình, Nguyễn Xuân Chi, Tô Giang, Trần Chí Minh, Vũ Quang, Bùi Gia Thịnh, (2010), Bài tập vật lý 10. - Nguyễn Thế Khôi, Phạm Qúy Tƣ, Lƣơng Tất Đạt, Lê Chân Hùng, Nguyễn Ngọc Hƣng, Phạm Đình Thiết, Bùi Trọng Tuân, Lê Trọng Tƣờng, (2010), Vật lý 10 nâng cao. - Nguyễn Thế Khôi, Phạm Qúy Tƣ, Lƣơng Tất Đạt, Lê Chân Hùng, Nguyễn Ngọc Hƣng, Phạm Đình Thiết, Bùi Trọng Tuân, Lê Trọng Tƣờng, (2010), Bài tập vật lý 10 nâng cao. - Vũ Cao Đàm, (2010), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. - Nguyễn Trƣờng Giang,(2012), Rèn kĩ năng giải bài tập chƣơng “ Mắt , các dụng cụ quang” thông qua câu hỏi định hƣớng tƣ duy, luận văn thạc sĩ giáo dục 9. - Ivan Hanel, (2009), Phương pháp đặt câu hỏi hiệu quả trong dạy học. - Đỗ Hƣơng Trà, Phạm Gia Phách,(2009), Dạy học bài tập vật lí ở trường phổ thông. - Đỗ Hƣơng Trà,(2011), Các kiểu tổ chức dạy học hiện đại trong dạy vật lí ở trường phổ thông. - Phạm Hữu Tòng,(2001), Lí luận dạy học vật lí ở trường Trung học. - Phạm Hữu Tòng, (2007), Dạy học vật lí ở trường phổ thông theo định hướng phát triển hoạt động học tích cực, tự chủ, sáng tạo và tư duy khoa học.. - Phạm Hữu Tòng, (1994), Bài tập về phương pháp dạy bài tập vật lí