Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục: Phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học chương “mắt, các dụng cụ quang” Vật lí 11 trung học phổ thông với việc sử dụng thí nghiệm

- PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH.
- TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG “MẮT.
- CÁC DỤNG CỤ QUANG” VẬT LÍ 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG VỚI VIỆC SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM.
- Chuyên ngành: Lí luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Vật lí Mã số: 60140111.
- Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng đào tạo Sau đại học, Ban chủ nhiệm, quý thầy - cô giáo khoa Vật lí trường Đại học Sư phạm Huế và quý thầy - cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập tại nhà trường..
- Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, quý thầy - cô giáo tổ Vật lí trường THPT Chuyên Hùng Vương - thành phố Pleiku - tỉnh Gia Lai đã nhiệt tình giúp đỡ và đóng góp nhiều ý kiến quý báu trong quá trình thực hiện đề tài..
- CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ.
- Năng lực.
- Khái niệm năng lực.
- Năng lực học sinh.
- Năng lực tự học.
- Khái niệm năng lực tự học.
- Các năng lực thành tố.
- Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động tự học.
- Thực trạng về việc phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học vật lí.
- Nhận thức của giáo viên và học sinh về tự học.
- Thực trạng về phát triển năng lực tự học cho học sinh ở trƣờng THPT hiện nay nói chung và trong dạy học vật lí nói riêng.
- Thực trạng về tự học của học sinh hiện nay.
- Một số thuận lợi và khó khăn trong việc sử dụng thí nghiệm trong dạy học vật lí theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho học sinh.
- Các biện pháp phát triển năng lực tự học của học sinh với việc sử dụng thí nghiệm vật lí.
- Quy trình thiết kế tiến trình dạy học theo hƣớng phát triển NL tự học cho HS với việc sử dụng TN.
- TỔ CHỨC DẠY HỌC CHƢƠNG “MẮT.
- CÁC DỤNG CỤ QUANG” VẬT LÍ 11 THPT THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH VỚI VIỆC SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM.
- Các dụng cụ quang” Vật lí 11 THPT.
- Các dụng cụ quang” Vật lí 11.
- Một số thí nghiệm trong chƣơng “Mắt.
- Thí nghiệm 1: Đƣờng đi của tia sáng (đơn sắc) qua lăng kính theo hình 2.1.
- Thí nghiệm 2: Đƣờng đi của chùm sáng trắng qua lăng kính theo hình 2.2.
- Thí nghiệm 4: Cách tạo ảnh qua thấu kính hội tụ.
- Thí nghiệm 5: Ảnh qua thấu kính hội tụ nhƣ hình 2.5.
- Thí nghiệm 6: Lăng kính phản xạ toàn phần nhƣ hình 2.6.
- Thí nghiệm 7: Phân loại thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì bằng chùm.
- Thí nghiệm 9: TN về kính lúp nhƣ hình 2.9.
- Thiết kế một số bài dạy học sử dụng thí nghiệm theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho học sinh.
- Đánh giá về hoạt động của giáo viên và học sinh trong các giờ học.
- HS Học sinh.
- NL Năng lực.
- NLHT Năng lực hình thành NLTH Năng lực tự học.
- PPDH Phƣơng pháp dạy học PTDH Phƣơng tiện dạy học SGK Sách giáo khoa THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TKHT Thấu kính hội tụ TKPK Thấu kính phân kì.
- TN Thí nghiệm.
- TNSP Thực nghiệm sƣ phạm TNVL Thí nghiệm vật lí Demo Version - Select.Pdf SDK.
- Bảng 1.1: Năng lực chuyên biệt môn Vật lí.
- Cấp độ các năng lực.
- Tiến trình dạy học.
- Vì vậy, những phẩm chất và năng lực của học sinh, cũng nhƣ tính tích cực, tự lực và sáng tạo của ngƣời học cần phải đƣợc rèn luyện và phát triển ngay từ khi còn ở trƣờng phổ thông..
- Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ƣơng khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã khẳng định: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học.
- Nhằm đáp ứng đƣợc yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình phát triển đất nƣớc, đòi hỏi Giáo dục phải đổi mới một cách căn bản và toàn diện theo định hƣớng phát triển năng lực của ngƣời học.
- Trong đổi mới dạy học theo tiếp cận năng lực cần thiết phải xác định hệ thống phẩm chất và năng lực cần thiết của học sinh phổ thông và các mức độ đạt đƣợc của từng năng lực trong hệ thống năng lực đó, cũng nhƣ việc đổi mới cách thức kiểm tra đánh giá theo năng lực từ đó giúp giáo viên đổi mới phƣơng pháp dạy học nhằm nâng cao chất lƣợng giáo dục..
- Để đổi mới giáo dục phổ thông theo định hƣớng phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh [2], chƣơng trình giáo dục phổ thông phải hƣớng tới phát triển cho ngƣời học những phẩm chất và năng lực chung mà mỗi ngƣời sống trong thế kỷ XXI cần phải có, đồng thời hƣớng tới phát triển các năng lực chuyên biệt liên quan đến từng môn học, từng lĩnh vực hoạt động giáo dục.
- Trong bối cảnh đó, để có thể đứng vững và phát triển đòi hỏi thế hệ trẻ phải có năng lực tự học, để có thể tự học suốt đời và tự hoàn thiện bản thân.
- Bởi vậy, bồi dƣỡng và phát triển cho học sinh hệ thống năng lực chung và năng lực chuyên biệt, trong đó có năng lực tự học là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong dạy học ở trƣờng phổ thông hiện nay..
- Chƣơng trình giáo dục phổ thông hiện hành về cơ bản vẫn theo hƣớng tiếp cận nội dung, chạy theo khối lƣợng kiến thức, còn nặng tính hàn lâm…Dạy học tiếp cận nội dung hƣớng tới việc dạy cho học sinh “biết cái gì”, còn dạy học tiếp cận năng lực phải hƣớng tới việc “học sinh làm được cái gì từ cái đã biết”.
- Nghĩa là, trong tiếp cận theo định hƣớng năng lực đòi hỏi học sinh phải làm hoặc vận dụng đƣợc gì hơn là biết đƣợc những gì.
- Chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang”, vật lí 11 THPT là một chƣơng có nhiều kiến thức liên quan đến thực tế, kỹ thuật và đời sống, HS có nhiều kiến thức, kinh nghiệm liên quan đến các hiện tƣợng, quá trình vật lí trong chƣơng này.
- Do đó, trong quá trình dạy học chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang”, GV có nhiều cơ hội để phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh, qua đó góp phần phát triển năng lực tự học cho HS..
- Xuất phát từ những lí do trên, chúng tôi chọn để tài nghiên cứu: “Phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học chƣơng “Mắt.
- Vật lí 11 Trung học phổ thông với việc sử dụng thí nghiệm”..
- Tự học là một vấn đề đƣợc các nhà khoa học quan tâm từ rất lâu.
- Năng lực tự học là một trong những năng lực cốt lõi mà mỗi HS phải đạt đƣợc trƣớc khi tham gia vào cuộc sống trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0.
- Phát triển năng lực tự học cho học sinh thông qua thí nghiệm đã đƣợc nhiều ngƣời quan tâm, nhất là trong thời gian gần đây..
- Trong những nghiên cứu này các tác giả đã xây dựng khá hoàn chỉnh lí luận về tự học, coi tự học là một hình thức, một phƣơng pháp học tập cơ bản và cốt lõi đối với ngƣời học.
- Đặc biệt, trong các nghiên cứu của mình các tác giả rất chú trọng đến việc phát triển năng lực tự học cho HS, sinh viên bằng nhiều biện pháp khác nhau..
- Trong thời gian qua đã có các luận văn nghiên cứu về vấn đề tự học và các biện pháp tổ chức hoạt động dạy học cho HS THPT, nhƣ: “Nghiên cứu và sử dụng thí nghiệm theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học của học sinh trong dạy học chƣơng.
- Luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Thiên Nga với đề tài "Nâng cao hiệu quả dạy học vật lí ở trƣờng THPT thông qua các biện pháp tổ chức hoạt động tự học cho HS".
- Tác giả Nguyễn Phú Đồng [10] trong đề tài “Nghiên cứu sử dụng bài tập vật lí theo hƣớng bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh trong dạy học phần “Dòng điện không đổi”, Vật lí 11 Trung học phổ thông” trong đó tác giả tuyển chọn và xây dựng đƣợc hệ thống các bài tập vật lí phần “Dòng điện không đổi” theo hƣớng rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh trung học phổ thông (THPT) và các biện pháp sử dụng bài tập vật lí có hiệu quả nhằm bồi dƣỡng năng lực tự học, góp phần nâng cao chất lƣợng học tập phần “Dòng điện không đổi” của học sinh THPT.
- Trong đề tài “Bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh trong chƣơng động học chất điểm vật lí 10 qua việc khai thác và sử dụng bài tập vật lí” của Võ Thị Cẩm Quyên [20] đã trình bày khá đầy đủ cơ sở lí luận về tự học, khai thác hệ thống bài tập và đƣa ra các biện pháp bồi dƣỡng năng lực tự học cho học sinh trong giờ lên lớp, tự học ở nhà và thông qua kiểm tra đánh giá….
- Về việc khai thác, sử dụng thí nghiệm trong dạy học vật lí theo hƣớng phát huy tính tích cực tự lực của học sinh ở trƣờng phổ thông cũng có nhiều tác giả đề cập đến nhƣ:.
- Tác giả Lê Văn Giáo trong đề tài: “Nghiên cứu quan niệm của học sinh về một số khái niệm vật lí trong phần Quang học, Điện học và việc giảng dạy các khái niệm đó ở trường Trung học cơ sở”, đã đi sâu nghiên cứu cơ sở lí luận của thí nghiệm tự tạo và sử dụng thí nghiệm tự tạo để khắc phục quan niệm sai lệch của học sinh trong dạy học vật lí [12]..
- Huỳnh Trọng Dƣơng với đề tài: “Nghiên cứu xây dựng và sử dụng thí nghiệm theo hướng tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh trong dạy học vật lí ở trường trung học cơ sở” [11], trong luận án của mình tác giả nghiên cứu về vai trò của thí nghiệm vật lí với việc phát huy tính tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh ở trƣờng phổ thông, đồng thời đã xây dựng và sử dụng một số thí nghiệm trong dạy học vật lí ở trƣờng Trung học cơ sở theo hƣớng tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh..
- Tuy nhiên, do xuất phát từ các mục đích khác nhau nên các công trình nghiên cứu trên chƣa đi sâu vào việc sử dụng thí nghiệm theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho HS trong dạy học vật lí ở trƣờng THPT.
- Với đề tài của mình, trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu lí luận của các công trình của các tác giả đi trƣớc, chúng tôi chú trọng đến việc nghiên cứu sử dụng các thí nghiệm theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang học”, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học vật lí ở trƣờng THPT..
- Đề xuất đƣợc các biện pháp sử dụng thí nghiệm theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho học sinh và vận dụng vào dạy học chƣơng “Mắt.
- Vật lí 11 THPT..
- Nếu đề xuất đƣợc các biện pháp phát triển năng lực tự học với việc sử dụng thí nghiệm và vận dụng vào tổ chức quá trình dạy học sẽ góp phần phát triển năng lực tự học cho học sinh, qua đó nâng cao hiệu quả dạy học vật lí ở trƣờng THPT..
- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học vật lí ở trƣờng phổ thông..
- Nghiên cứu vai trò của thí nghiệm trong phát triển năng lực tự học cho học sinh..
- Nghiên cứu đề xuất các biện pháp phát triển năng lực tự học cho học sinh với sự hỗ trợ của thí nghiệm vật lí..
- Nghiên cứu thực trạng về việc phát triển năng lực tự học cho HS trong dạy học vật lí ở các trƣờng THPT trên địa bàn Thành phố Pleiku - Tỉnh Gia Lai..
- Các dụng cụ quang” theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho HS qua việc sử dụng thí nghiệm vật lí..
- Hoạt động dạy học chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang”, Vật lí 11 THPT theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho HS..
- Nghiên cứu sử dụng thí nghiệm trong chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang”, Vật lí 11 THPT..
- Nghiên cứu những văn kiện của Đảng, các Chỉ thị của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các sách, bài báo, tạp chí chuyên ngành về dạy học và đổi mới phƣơng pháp dạy học để nâng cao chất lƣợng dạy học ở trƣờng THPT..
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về đổi mới phƣơng pháp dạy học vật lí phổ thông, các luận văn có liên quan đến đề tài.
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về tự học và phát triển năng lực tự học..
- Nghiên cứu chƣơng trình, sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập, tài liệu tham khảo lớp 11 vật lí THPT.
- Tài liệu bồi dƣỡng thƣờng xuyên môn Vật lí THPT..
- Điều tra bằng phiếu thăm dò về việc sử dụng thí nghiệm ở trƣờng THPT và năng lực tự học của học sinh ở một số trƣờng phổ thông trên địa bàn thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai..
- Tiến hành dự giờ một số GV tại một số trƣờng THPT trên địa bàn thành phố Pleiku, trao đổi về thực trạng dạy học phần “Mắt.
- Các dụng cụ quang” Vật lí 11 THPT..
- Đề xuất các biện pháp phát triển năng lực tự học cho HS với sự hỗ trợ của thí nghiệm..
- Xây dựng đƣợc quy trình thiết kế bài dạy theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho HS với sự hỗ trợ của thí nghiệm..
- Thiết kế tiến trình dạy học một số kiến thức trong chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang” theo hƣớng phát triển năng lực tự học cho HS với sự hỗ trợ của thí nghiệm, thể hiện qua 03 bài học cụ thể: Lăng kính.
- Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực tự học của học sinh trong dạy học vật lí.
- Chương 2: Tổ chức dạy học chƣơng “Mắt.
- Các dụng cụ quang” Vật lí 11 THPT theo hƣớng phát triển năng lực tự học của học sinh với việc sử dụng thí nghiệm

Xem thử không khả dụng, vui lòng xem tại trang nguồn
hoặc xem Tóm tắt